قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مصوب سال ۱۳۷۴، با هدف ساماندهی فعالیت های ساختمانی و عمرانی در کشور و ارتقای کیفیت ساخت و ساز وضع شده است. یکی از مهمترین مفاد این قانون، الزام به داشتن صلاحیت حرفه ای برای کلیه افراد اعم از حقیقی و حقوقی است که در این حوزه فعالیت می کنند.
به استناد ماده ۴ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب اسفند ماه ۱۳۷۴ اشتغال اشخاص حقیقی و
حقوقی در بخش های ساختمانی و شهر سازی مستلزم داشتن صلاحیت حرفه ایست، این صلاحیت در مورد مهندسان از طریق پروانه اشتغال به کار مهندسی و در مورد کاردانهای فنی و معماران تجربی از طریق پروانه اشتغال به کارکاردانی یا تجربی و در مورد کارگران ماهر از طریق مهارت فنی احراز می شود. مرجع صدور پروانه اشتغال به کار مهندسین و پروانه اشتغال به کار کاردانی و تجربی وزارت راه و شهر سازی و مرجع صدور پروانه مهارت فنی وزارت کار و امور اجتماعی می باشد. لذا کلیه کارها در کشور مستلزم داشتن صلاحیت حرفه ای می باشد.
به استناد ماده ۴۱ قانون مذکور در مورد تهیه اجرا و نظارت بر طرحهای عمرانی منظور در بودجه عمومی کشور قانون برنامه و بودجه و ضوابط منبعث از آن جایگزین این قانون خواهد بود.
بنا بر این پروژههایی که هزینه های آنها از بودجه عمومی کشور پرداخت می شود جزو کارهای عمرانی و سایر پروژه ها که برای آنها از سوی شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمانی پروانه ساختمانی صادر می شود جزوکارهای غیر عمرانی محسوب می شود.
لازم به ذکر است برای اشتغال در پروژههای عمرانی داشتن گواهینامه صلاحیت از سازمان برنامه و بودجه کشور الزامی است.
صلاحیت های حرفه ای در بخش های ساختمانی و شهرسازی به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:
وزارت راه و شهرسازی: مرجع صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی و پروانه اشتغال به کار کاردانی یا تجربی
وزارت کار و امور اجتماعی: مرجع صدور پروانه مهارت فنی
تقسیم بندی پروژه ها:پروژه های عمرانی: پروژه هایی که از بودجه عمومی کشور تامین اعتبار می شوند.
پروژه های غیرعمرانی: پروژه هایی که از طریق منابع غیر دولتی مانند آورده اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا تسهیلات بانکی تامین اعتبار می شوند.
گواهینامه صلاحیت: کلیه افراد حقیقی و حقوقی که در پروژه های عمرانی فعالیت می کنند، موظف به اخذ گواهینامه صلاحیت از سازمان برنامه و بودجه کشور هستند.
نظارت سازمان برنامه و بودجه: سازمان برنامه و بودجه بر حسن اجرای قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در پروژه های عمرانی نظارت می کند.
قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان با تعیین الزامات و ضوابط مشخص برای فعالیت در بخش های ساختمانی و شهرسازی، به ارتقای کیفیت ساخت و ساز و حفظ ایمنی جانی و مالی افراد کمک می کند.