کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری چیست و درباره آن چه می دانید ؟
درباره کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری چه می دانید ؟
آیا تا به حال نام کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری را شنیده اید ؟
اگر جزو آن دسته از افراد هستید که در امور ساختمانی فعالیت دارید مسلما با این ارگان ارتباط
زیادی خواهید داشت.
در ابتدا باید بدانید که کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری وظیفه دارد که به تخلفات ساختمانی رسیدگی کند
به این ترتیب که اگر افراد در حین ساخت و ساز مرتکب خلاف شوند این مورد در کمیسیون مورد بررسی
قرار خواهد گرفت.
درباره ماده ۱۰۰ قانون شهرداری باید بگوییم که تبصره های موجود در آن به عنوان بازوی قانونی
یا کنترل کننده ی شهرداری برای جلوگیری و برخورد با تخلفات ساختمانی به شمار می رود.
کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری چیست؟
درباره ی قدمت قانون و ماده ۱۰۰ شهرداری حدود نیم قرن پیش یعنی در سال ۱۳۳۴ این قانون
به ثبت رسیده است.
درباره ی ماهیت این کمیسیون باید بگوییم که به عنوان یکی از مراجع اختصاصی شناخته
می شود که شخصیت حقوقی مستقل و خارج از دادگستری به شمار می رود.
اما محل استقرار این کمسیون در شهرداری است. کمیسیون ماده ۱۰۰ به عنوان یک کمیسیون
اداری محسوب می شود که در ارتباط با ماده ۱۰۰ شهرداری به وجود آمده است که دارای شخصیتی
حقوقی و مجزا از شهرداری است.
در صورتی که اشخاص در ضمن عملیات ساخت و ساز تخلفی را مرتکب شوند شهرداری این حق را
ندارد که حکم تخریب یا جریمه بدهد.
بلکه تنها این امکان را دارد که جلوی عملیات ساخت و ساز را بگیرد و پرونده را به کمیسیون ۱۰۰
ارجاع دهد تا پس از بررسی تصمیم گرفته شود که با متخلف چه برخوردی صورت بگیرد.
تخلفاتی که پرونده ی آن ها را به کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری می فرستند به شرح ذیل است:
- تخلف مهندس ناظر ساختمان
- تغییر کاربری غیرمجاز
- استحکام نداشتن بنا یا عدم رعایت ضوابط فنی، بهداشتی و شهرسازی در احداث بنا
- تجاوز به معابر شهر
- عدم احداث پارکینگ یا غیرقابل استفاده بودن پارکینگ
- احداث بنا بدون پروانه (مجوز) یا احداث بنا خارج از پروانه یا مازاد بر آن
اعضای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری چه کسانی هستند
اعضای تشکیل دهنده کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری شامل نمایندگان وزارت کشور، دادگستری، نماینده شورا اسلامی و نماینده شهرداری هستند.
یکی از قضات دادگستری به انتخاب وزیر دادگستری، نماینده وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور، یکی
از اعضاء انجمن (شورای اسلامی) شهر به انتخاب انجمن شورا می شود.
درباره ی نماینده ی شهرداری باید بدانید که نماینده ی شهرداری در این کمیسیون تنها برای ارائه ی
پاره ای از توضیحات حاضر شده و حق رای دادن ندارد.
مفاد کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری
براساس قانون کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری تنها به تخلفاتی در زمینه احداث بنا در درون فضای شهری،
برون شهری و حومه و تخلفات عملیات ساختمانی نمی پردازد بلکه به موارد دیگری رسیدگی می کند
که این موارد شامل:
احداث بنا بدون پروانه: صاحبان املاک و زمین ها پیش از هرگونه اقدامی در زمینه ی ساخت و ساز
و عملیات ساختمانی مختلف باید در جهت پروانه ساخت اقدامات لازم را انجام دهند.
در صورت عدم انجام این فرایند شهرداری موضوع را به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع می دهد و امکان
هر گونه مانند جریمه نقدی و تخریب وجود دارد.
عدم احداث پارکینگ یا غیر قابل استفاده بودن پارکینگ
در صورتی که یک مالک اقدام به ساخت پارکینگی خلاف موارد ذکر شده در نقشه یا بدون در نظر گرفتن
ضوابط و یا خلاف موارد ذکر شده در پروانه ساخت کند، یا برعکس پارکینگ احداث شده بنا به دلایلی
قابل استفاده نباشد، در هر دو حالت دچار تخلف شده است.
در این مورد نیز کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری می‌تواند مالک را طبق قوانین و مواد موجود جریمه کرده
و یا رای بر تخریب سازه ( پارکینگ) و یا مواردی از این دست دهد.
تجاوز به معابر شهری:
در شرایطی که یک مالک اقدام به نوسازی یا ساخت بنا بکند و به شکلی عمل کند که ساخت بنای
مورد نظر نوعی تجاوز به معابر شهری باشد، به طور مثال جلو آمدن دیوار بنا و کم کردن فضای پیاده روها،
شهرداری می تواند اقداماتی جهت تعطیل کردن کار ساخت، جریمه نقدی و غیره را انجام دهد.
تراکم اراضی:
در صورتی که مالک اقدام به افزودن به زیر بنای درج شده در پروانه ساختمانی کند، تخلف کرده است
و با وی مطابق با قوانین و موارد درج شده در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری برخورد خواهد شد.
عدم استحکام بنا:
در صورتی که مالک اقدام به ساخت و یا نوسازی بنایی کند که فاقد ایمنی و استحکام لازم است،
در این صورت مطابق با کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، حکم به تخریب بنا داده خواهد شد.
عدم رعایت اصول فنی، بهداشتی و شهرسازی:
در این مورد نیز در صورتی که اصول فنی و بهداشتی در روند ساخت و یا نوسازی یک بنا رعایت نشده
باشد، مطابق با کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌توان حکم به تخریب آن بنا داد.
تغییر کاربری:
این حالت مربوط به زمانی می‌باشد که مالک پروانه‌ی ساختمانی یک بنای مسکونی را گرفته است،
اما بر خلاف پروانه‌ی گرفته شده، آن را به محل کسب و کار و تجارت تبدیل کرده باشد.
در این مورد نیز مطابق با کمیسیون ماده ۱۰۰ با آن برخورد خواهد شد و امکان حکم به تعطیلی بنا
ظرف مدت یک ماه وجود دارد.
تبصره‌های ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها
ماده ۱۰۰ شهرداری ها از ۱۱ تبصره تشکیل شده‌است.
مالکین اراضی و املاک واقع در محدوده خدماتی باید قبل از ساخت‌وساز از شهرداری‌ها پروانه ساختمان
بگیرند و شهرداری موظف است از عملیات‌های ساختمانی بدون پروانه یا خلاف پروانه به وسیله ماموران
خود در زمین محصور یا غیر محصور جلوگیری کنند.
تبصره ۱:
در موارد مذکور فوق که از لحاظ اصول شهرساز یا فنی یا بهداشتی، تخریب تاسیسات و بناها خلاف
مشخصات مندرج در پروانه ضرورت داشته باشد یا بدون پروانه شهرداری، ساختمان احداث یا شروع
به احداث شده باشد، به تقاضای شهرداری موضوع در کمیسیون‌هایی مرکب از نماینده وزارت کشور
به انتخاب وزیر کشور و یکی از اعضا انجمن شهر، به انتخاب انجمن مطرح می‌شود.
کمیسیون پس از وصول پرونده به ذینفع اعلام می‌کند که ظرف ده روز توضیحات خود را به صورت کتبی
ارسال کند. پس از انقضاء مدت مذکور کمیسیون مکلف است ظرف مدت یک ماه، موضوع را با حضور
نماینده شهرداری که بدون حق رأی برای ادای توضیح شرکت می‌کند، بررسی کرده و تصمیم لازم را اتخاذ کند.
در مواردی که شهرداری از ادامه ساختمان بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه جلوگیری می‌کند،
مکلف است حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ جلوگیری موضوع را در کمیسیون مذکور مطرح کند،
در غیر این صورت کمیسیون به تقاضای ذینفع به موضوع رسیدگی خواهد کرد.
در صورتی که تصمیم کمیسیون بر تخریب تمام یا قسمتی از بنا باشد، مهلت مناسبی که نباید از دو ماه،
تجاوز کند تعیین می‌کند.
شهرداری مکلف است تصمیم مزبور را به مالک ابلاغ کند.
هرگاه مالک درمهلت مقرر اقدام به تخریب بنا نکند، شهردار رأساً اقدام کرده و هزینه آن را طبق مقررات
آیین نامه اجرای وصول عوارض از مالک دریافت خواهد کرد.
تبصره ۲:
در صورتی که اضافات بر خلاف مفاد پروانه ساختمانی در قسمت مسکونی باشد و تخریب آن ضرورت
نداشته باشد، رای به جریمه از یک دوم ارزش معاملاتی تا ۳ برابر برای هر متر مربع صادر می‌گردد.
چنانچه ذینفع جریمه را پرداخت نکند، شهرداری مکلف است پرونده را به کمیسیون ارجاع و تقاضای
تخریب کند و کمیسیون نیز رای مذکور را صادر نماید.
تبصره ۳:
برای اضافات تجاری خلاف مفاد پروانه ساختمانی از ۲ برابر تا ۴ برابر ارزش معاملاتی به ازای هر مترمربع
رای جریمه صادر می‌گردد.
در صورتی که ذینفع از پرداخت جریمه خودداری کرد شهرداری مکلف است مجدداً پروانه را به همان
کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رأی تخریب بکند.
تبصره ۴:
در خصوص بنای بدون اخذ مجوز از شهرداری، در صورتی که اصول فنی شهرسازی و بهداشتی رعایت
شده باشد، کمیسیون می‌تواند با صدور رأی اخذ جریمه به ازای هر مترمربع بنای بدون مجوز، یک دهم
ارزش معاملاتی ساختمان یا یک پنجم ارزش سرقفلی ساختمان، در صورتی که ساختمان ارزش دریافت سرقفلی داشته باشد، هرکدام که مبلغ آن بیش‌تر است از ذینفع، بلامانع بودن صدور برگ پایان ساختمان
را به شهرداری اعلام کند. برای اضافه بنای زائد بر تراکم مجاز بر اساس مفاد تبصره‌های ۲ و ۳ عمل خواهد شد.
تبصره ۵:
در خصوص عدم احداث پارکینگ یا غیرقابل استفاده بودن آن و عدم امکان اصلاح آن، کمیسیون می‌تواند
از یک برابر تا ۲ برابر ارزش معاملاتی برای هر مترمربع (به متراژ ۲۵ متر) جریمه کند.
تبصره ۶:
مالکین نباید به معابر عمومی تجاوز کنند. شهرداری مکلف است اگر این اتفاق افتاد از ادامه کار
لوگیری و پرونده را به کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری ارجاع نماید. در سایر موارد تخلف ماندن عدم
استحکام بنا، عدم رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی در ساختمان رسیدگی به موضوع
در صلاحیت کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ است.
تبصره ۷:
مهندسان ناظر ساختمانی مکلف هستند نسبت به عملیات اجرایی ساختمانی که به مسوولیت
آنان احداث می‌گردد، از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌ها و محاسبات
فنی ضمیمه آن، مستمراً نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان با پروانه و نقشه و محاسبات
فنی را گواهی کنند.
هر گاه مهندس ناظر بر خلاف واقع گواهی کند و یا تخلف را به موقع به شهرداری اعلام نکند و موضوع
منتهی به طرح در کمیسیون مندرج در تبصره یک ماده ۱۰۰ قانون شهرداری و صدور رأی بر جریمه یا
تخریب ساختمان گردد، شهرداری مکلف است مراتب را به نظام معماری و ساختمانی منعکس کند.
شورای انتظامی نظام مذکور موظف است مهندس ناظر را در صورت ثبوت تقصیر برابر قانون نظام معماری
و ساختمانی حسب مورد با توجه به اهمیت موضوع به ۶ ماه تا سه سال محرومیت از کار و در صورتی
که مجدداً مرتکب تخلف شود که منجر به صدور رأی تخریب به وسیله کمیسیون ماده ۱۰۰ گردد، به
حداکثر مجازات محکوم کند.
مراتب محکومیت از طرف شورای انتظامی نظام معماری و ساختمانی در پروانه اشتغال درج و در یک یا
چند مورد از جراید کثیرالانتشار اعلام می‌گردد.
در مواردی که شهرداری مکلف به جلوگیری از عملیات ساختمان است و دستور شهرداری اجرا نشود،
می‌تواند با استفاده از مأمورین اجراییات خود و در صورت لزوم مأمورین انتظامی برای متوقف ساختن
عملیات ساختمانی اقدام کند.
تبصره ۸:
دفاتر اسناد رسمی باید گواهی پایان کار یا عدم خلاف برای ساختمان‌های ناتمام را ملاحظه و در سند قید نمایند.
تبصره ۹:
ساختمان‌هایی که پروانه ساختمانی آن‌ها قبل از تاریخ تصویب نقشه جامع شهر صادر شده است، از
شمول تبصره یک ماده ۱۰۰ معاف می‌باشند.
تبصره ۱۰:
در خصوص آراء کمیسیون ماده ۱۰۰، هرگاه شهرداری یا مالک یا قائم مقام او از تاریخ ابلاغ ظرف ۱۰ روز
نسبت به آن رای اعتراض کند، مرجع رسیدگی به آن کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری دیگری خواهد بود
که اعضای آن غیر از افراد قبلی باشند. رأی این کمیسیون قطعی است.
تبصره۱۱:
آیین‌نامه ارزش معاملاتی ساختمان پس از تهیه توسط شهرداری و تصویب انجمن شهر در مورد اخذ جرایم
قابل اجراست و این ارزش معاملاتی سالی یک بار قابل تجدید نظر خواهد بود.
