پارکینگ محلی است برای توقف وسایل نقلیه و برای زمانی که از آنها استفاده نمیکنیم تعبیه میشود. این محل میتواند مسقف یا در فضای باز باشد. امروزه با رشد جمعیت و افزایش تراکم به ویژه در شهرهای بزرگ، پارکینگ از نیازهای مهم شهروندی به شمار میرود. این نیاز با گسترش روزافزون تعداد خودروهای شخصی تبدیل به یک معضل شده است. معضلی که باعث شده گاهی حتی تا چند ساعت را در منطقهای خاص به دنبال جای پارک مناسب برای خودرو باشیم.
این مشکل البته در مراکز تجاری و اداری بیشتر احساس میشود چراکه تردد در آنها بسیار بالا است. در همین راستا شهرداریها ضوابط متفاوتی را در مورد آنها نسبت به ساختمانهای مسکونی تعریف کردهاند.
با توجه به ماهیت ساختمانهای با کاربری اداری و تجاری افراد بیشتری نسبت به ساختمانهای مسکونی در آن آمد و شد دارند. به عنوان مثال ممکن است در واحد اداری از ساختمانی، یک شرکت فنی مهندسی بزرگ که حداقل ۱۵ نفر نیروی انسانی ثابت دارد به فعالیت بپردازد. از طرفی اماکن اداری محلی برای فعالیتهای شغلی هستند. در واقع تعداد زیادی از افراد شاغل هرکدام از نقاط مختلف شهر و به صورت روزانه به محل کار خود مراجعه میکنند. همچنین در مراکز تجاری، هر یک از واحدها حداقل ۲ نفر نیروی انسانی ثابت دارند. اگر فقط یک سوم از آنها با اتومبیل شخصی به محل کار خود مراجعه کنند و البته بدون احتساب ارباب رجوع و مشتری، دلیل تفاوت در ضوابط شهرداری برای ما روشن میشود. به خصوص در مراکز تجاری که تعداد مراجعان بالاست پیشبینی تعداد پارکینگ کافی بسیار مهم است.
ضوابط شهرداری برای طراحی و اجرای پارکینگ نکات مختلفی را در نظر گرفته است. این قوانین شامل جزئیات بسیاری در زمینه نکات فنی، ابعاد، شیبها، ورودی، ارتفاع سقف، امکاناتی از جمله سرویس بهداشتی و شیر آب، تهویه مناسب، روشنایی و… میشود. که با توجه به شرایط منطقه، تعداد واحدها، سطح پوشش و در کل مختصات و مشخصات خاصی که در مورد هر پروژه متغیر است تعیین میشوند.
هدف از این نوشتار بررسی ضوابط شهرداری در مورد محاسبه تعداد پارکینگ میباشد. محاسبه تعداد پارکینگها ارتباط مستقیمی با تعداد واحدهای ساختمان دارد. به نحوی که به ازای هر واحد تجاری یا اداری تعداد مشخصی پارکینگ در نظر گرفته میشود. و با توجه به متراژ واحدها متغیر است.در جدول زیر تعداد پارکینگ مورد نیاز هر واحد طبق ضوابط شهرداری مشخص شده است.
ردیف | نوع کاربری | متراژ(متر مربع) | حداقل پارکینگ مورد نیاز بر اساس ضوابط شهرداری |
۱ | اداری | تا ۵۰ | ۱ واحد |
۲ | اداری | بیشتر از ۵۰ | ۲ واحد به ازای هر ۱۰۰ متر مربع |
۳ | تجاری زیر همکف | – | ۱ واحد |
۴ | تجاری همکف و بالاتر | – | ۳ واحد به ازای هر ۱۰۰ متر مربع |
یکی از مسائل مهم برای محاسبه تعداد پارکینگهای مورد نیاز مراکز تجاری و اداری تعیین متراژ آنها است. مطمئنا متراژ هر واحدی مشخص خواهد بود. اما نکته قابل بحث که در اطلاع رسانیها کمتر مورد توجه قرار گرفته است، تأثیرگذاری بخشی از مشاعات ساختمان در محاسبه متراژ آن برای پارکینگ است. از جمله مشاعات تأثیرگذار راهپلهها هستند. به این صورت که اگر راهپله در دسترسی به واحدهای تجاری یا اداری موثر باشد، مساحت آن در متراژ واحد البته در زمان محاسبه تعداد پارکینگها لحاظ خواهد شد..