فهرست مطالب
۹-۳ مصالح و اجزای بتن
۱-۳-۹ کلیات
مصالح مصرفی اصلی بتن عبارتند از سیمان، سنگدانه درشت یا مصالح سنگی درشت دانه (شن)،
سنگدانه ریز یا مصالح سنگی ریزدانه (ماسه) و آب. علاوه بر این مصالح، مواد اصلاحکننده خواص
بتن، یعنی مواد افزودنی، پوزولانها و مواد شبه سیمانی، نیز میتوانند در بتن استفاده شوند.
۲-۳-۹ سیمان
سیمانهای مصرفی در بتن عبارتند از سیمانهای پرتلند پنج گانه و سیمانهای ویژه.݈݈݈
پرتلند سیمانهای ۱-۲-۳-۹
سیمان پرتلند، نوعی سیمان هیدرولیکی است که به طور عمده شامل CaO، SiO۲، Al۲O۳
و Fe۲O۳ است. این اکسیدها عمدتا به صورت پیوند یافته در بتن وجود دارند و شامل ترکیبات زیر میشوند:
۳CaO.Sio۲(C۳S)
۲CaO.SiO۲(C۲S)
۳CaO.Al۲O۳(C۳A)
۴CaO.Al۲O۳.Fe۲O۳(C۴AF)
به منظور تنظیم و افزایش زمان گیرش سیمان پرتلند، کلینکر آن را به همراه مقدار مناسبی سنگ گچ یا سولفات کلسیم متبلور خام آسیاب میکنند.
انواع سیمان های پرتلند عبارتند از:
۱) سیمان پرتلند نوع یک (I)، یا سیمان پرتلند معمولی، که با نماد «پ-۱» نشان داده میشود.
۲) سیمان پرتلند نوع یک ، خود به سه نوع «۳۲۵-۱»، «۴۲۵-۱» و «۵۲۵-۱» تقسیم میشود.
۳) سیمان پرتلند نوع دو (II)، یا سیمان پرتلند اصلاح شده، که با نماد «پ-۲» نشان داده می شود.
۴) سیمان پرتلند نوع سه (III)، یا سیمان زود سخت شونده، که با نماد «پ-۳» نشان داده میشود.
۵) سیمان پرتلند نوع چهار (IV)، یا سیمان با حرارت زایی کم، که با نماد «پ-۴» نشان داده می شود.
۶) سیـمان پرتلند نوع پنج (V)، یا سیمان مقاوم در برابر سولفات، که با نماد «پ-۵» نشـان داده می شود.
سیمانهای پرتلند را به صورت کیسهای بستهبندی و مصرف کرده و یا به صورت فلهای مصرف میکنند.
۱-۱-۲-۳-۹ سیمان های ویژه
۲-۱-۲-۳-۹ سیمان پرتلند سفید
این سیمان، از آسیاب کردن کلینکر سیمان سفید با مقدار مناسبی سنگ گچ به دست میآید. میزان اکسید آهن و اکسید منیزیم در این نوع سیمان ناچیز است.
۳-۱-۲-۳-۹ سیمان پرتلند رنگی
سیمان پرتلند رنگی ، از افزودن مواد رنگی معدنی بی اثر شیمیایی به سیمان پرتلند معمولی یا سفید به دست می آید. از سیمان پرتلند معمولی برای ساخت سیمانهای پرتلند رنگی قرمز، قهوهای
و سیاه ، برای ساخت سیمان های به رنگ های دیگر، از سیمان سفید استفاده می شود. استفاده از این نوع سیمان به عنوان بتن سازهای مجاز است.
۲-۱-۲-۳-۹ سیمانهای پرتلند آمیخته
۱-۲-۱-۲-۳-۹ سیمان پرتلند پوزولانی
سیمان پرتلند پوزولانی ، چسباننده ای هیدرولیکی است که مخلوط کامل ، یکنواخت و همگنی از سیمان پرتلند و پوزولان میباشد.
سیمان های پرتلندِ آمیخته با پوزولان های طبیعی، به دو گروه سیمان پرتلند پوزولانی معمولی و سیمان پرتلند پوزولانی ویژه تقسیم بندی می شوند.
سیمان پرتلند پوزولانی معمولی ، دارای پوزولان به میزان حداقل ۵ و حداکثر ۱۵ درصد وزنی می باشد. این نوع سیمان با نماد »پ .پ « نشان داده می شود و برای مصارف عمومی در ساخت ملات یا بتن به کار میرود.
سیمان پرتلند پوزولانی ویژه ، دارای پوزولان به میزان بیش از ۱۵ درصد تا ۴۰ درصد وزنی است .
این نوع سیمان با نماد «پ.پ.و» نشان داده میشود و معمولاً برای ساخت بتنهای حجیم و نیز در مواردی که بتن تحت تهاجم شیمیایی قرار می گیرد به کار میرود. این نوع سیمان ، حرارت هیدراسیون کمی دارد، در برابر املاح شیمیایی مقاوم و مقاومت فشاری آن در روزهای اولیه (تا سه روز) کم است .
۲-۲-۱-۲-۳-۹ سیمان پرتلند روبارهای یا سربارهای
این سیمان، از آسیاب کردن ۱۵ تا ۹۵ درصد سرباره کوره آهنگدازی فعال و غیرکریستالی (آمورف )، با سیمان پرتلند به دست میآید. این نوع سیمان پایداری بیشتری در برابر سولفات ها دارد و بتن ساخته شده با آن ، نفوذپذیری کمتر و دوام بیشتری دارد. این نوع سیمان ، در مقایسه با سیمان پرتلند معمولی ، دیرگیرتر و حرارت هیدراسیون آن کمتر است.
۳-۲-۱-۲-۳-۹ سیمان بنایی
استفاده از این نوع سیمان در بتن و بتنآرمه مجاز نیست و از آن میتوان فقط در کارهای بنایی، در ملات و مانند آن استفاده کرد.
۲-۲-۳-۹ ضوابط الزامی بسته بندی، حمل و نقل، انبار کردن و مصرف سیمانهای کیسه ای
۱) سیمان پرتلند باید در کیسههای مناسب ، مقاوم و قابل انعطاف بسته بندی شود، به گونه ای که رطوبت و مواد خارجی نتوانند به داخل آن نفوذ کنند و کیسه سیمان در هنگام حمل و نقل پاره نشود.
۲) مشخصات پاکت کاغذی سیمان های کیسه ای می باید مطابق با استاندارد ملّی ایران به شماره ۴۵۴۳ باشد. استفاده از پاکتها یا کیسههای نفوذپذیر در برابر رطوبت مجاز نیست.
۳) بر روی کیسه های سیمان باید نوع سیمان پرتلند (یک تا پنج ) و تاریخ تولید سیمان درج شود.
در سیمان های نوع یک ، باید مقاومت سیمان نیز قید گردد.
۴) وزن اسمی هر کیسه سیمان پرتلند ۵۰ کیلوگرم می باشد.
۵) برای هر محموله وارد شده به کارگاه، مشخصات کارخانه و نوع سیمان و تاریخ تولید باید دربرگ تحویل ثبت شده باشد.
۶) سیمان های کیسه ای باید بر اساس نوع به طور جداگانه در انبار نگهداری شوند، به گونه ای که امکان اشتباه آنها با هم وجود نداشته باشد.
۷) سیمان های کیسه ای باید بر روی کف خشک، که دست کم به اندازه ۱۰۰ میلیمتر از سطح اطراف خود بالاتر باشد، قرار گیرند.
۸) شرایط انبار و ترتیب قرار دادن کیسه های سیمان در انبار باید به گونه ای باشد که کیسه ها، به ترتیب ورود به انبار مصرف شوند.
۹) در مناطق خشک ، حداکثر تعداد کیسه سیمان که می توان بر روی هم انبار کرد ۱۲ پاکت است ، مشروط بر اینکه ارتفاع کل آنها از ۱/۸ متر تجاوز نکند. اعداد فوق در مناطق شرجی و با رطوبت نسبی بیش از ۹۰ درصد، به ترتیب ۸ پاکت و ۱/۲ متر میباشد.
۱۰) در مناطق خشک، کیسههای سیمان باید نزدیک به یکدیگر، با فاصله ۵۰ تا ۸۰ میلیمتر از یکدیگر قرار داده شوند تا عبور جریان هوا از بین کیسه ها موجب خشک شدن سیمان بشود. در مناطق شرجی و با رطوبت نسبی بیش از۹۰ درصد، کیسه های سیمان باید به یکدیگر چسبانیده شوند.
۱۱) کیسه های سیمان، در همه مناطق، باید حداقل۳۰۰ میلیمتر از دیوارها و۶۰۰ میلیمتر از سقف فاصله داشته باشند.
۱۲) در مناطق و در فصل هایی که احتمال بارندگی وجود داشته باشد، کیسه های سیمان یا باید در انبارهای سرپوشیده نگهداری شود و یا اینکه روی آنها با ورقه های پلاستیکی پوشانیده شده و این ورقه ها به نحو کاملاً مطمئنی در اطراف پایدار و محکم شود. در این مناطق و در این فصل ها، درها، پنجرهها و سیستمهای تهویه باید بسته نگهداشته شوند تا از جریان هوای مرطوب در انبار جلوگیری شود.
۱۳) سیمانهای کیسه ای باید در مناطق با رطوبت نسبی بیش از ۹۰%، ۴۵ روز پس از تولید، و درسایر مناطق ۹۰ روز پس از تولید مصرف شوند و اگر بنا به دلایل غیرقابل اجتناب این امرمیسر نشد، این سیمانها باید قبل از مصرف مورد آزمایش قرار گیرند.
۱۴) سیمانی که به مدت زیاد انبار شود ممکن است به صورت کلوخه های فشرده در آید. اینگونه سیمانها را باید با غلتانیدن پاکت ها بر روی کف اصلاح کرد تا به صورت پودر درآیند. در صورتی که با یک بار غلتانیدن، کلوخه به پودر تبدیل شود آن را میتوان مصرف کرد وگرنه قبل از مصرف باید تحت آزمایشهای مندرج در فصل دهم قرار گیرد و ضوابط این فصل کنترل شود.
۱۵) سایر ضوابط نگهداری و مصرف سیمان، مطابق با استاندارد ملّی ایران ، به شماره ۲۷۶۱ می باشد.
۳-۲-۳-۹ ضوابط الزامی انبار کردن و مصرف سیمان های فله
۱) سیمانهای فله ، باید در سیلوهای استاندارد نگهداری شوند.
۲) سیلوهای سیمان و شالوده های آنها باید از نظرسازهای محاسبه و طراحی شده باشند.
۳) سیلوهای سیمان باید مجهز به ترازنما، برای تعیین موقعیت تراز سیمان در داخل سیلو، و نیز دریچه ای در پایین برای میل زدن ، در صورت طاق زدن سیمان باشند.
۴) برای هر محموله وارد شده به کارگاه، مشخصات کارخانه و نوع سیمان و تاریخ تولید سیمان باید در برگ تحویل ثبت شده باشد.
۵) از آنجا که انتقال سیمان از مخزن کامیون به داخل سیلو به کمک هوای فشرده صورت می گیرد و در نتیجه سیمان به تدریج متورم می شود، نباید بیش از ۸۰ درصد ظرفیت اسمی سیلوها را پر کرد.
۶) سیمان های فله را باید براساس نوع آنها به طور جداگانه نگهداری کرد، به گونه ای که امکان اشتباه آنها با هم وجود نداشته باشد. نوع سیمان موجود در هر سیلو باید به نحو مناسبی مشخص شود.
۷) سیمان نگهداری شده در سیلو، باید حداکثر ۹۰ روز پس از تولید مصرف شود، و اگر بنا به دلایل غیر قابل اجتناب این امر امکان پذیر نشد، باید قبل از مصرف تحت آزمایش قرار گیرد.
۸) سایر مشخصات سیلوها و ضوابط نگهداری سیمان در آنها، مطابق با استاندارد ملّی ایران، به شماره ۲۷۶۱ می باشد.
۳-۳-۹ سنگدانه یا مصالح سنگی
سنگدانههای بزرگتر از ۴/۷۵ میلیمتر ( بعد چشمه های الک نمره ۴) را سنگدانه درشت یا شن و سنگدانه های ریزتر از ۴/۷۵ میلیمتر را سنگدانه ریز یا ماسه می نامند.
طبق تعریف، »بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه « عبارت است از اندازه کوچکترین الکی که حداکثر ۱۰ درصد وزنی سنگدانه روی آن باقی بماند.
۱-۳-۳-۹ محدودیت بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه های درشت
بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه های درشت نباید از هیچ یک از مقادیر زیر بیشتر باشد:
۱) یک پنجم کوچکترین بعد داخلی قالب بتن
۲) یک سوم ضخامت دال
۳) سه چهارم حداقل فاصله آزاد بین میلگردها
۴) سه چهارم پوشش بتن روی میلگردها
۵) ۳۸ میلیمتر در بتن آرمه
۶) ۶۳ میلیمتر در بتن حجیم غیرمسلّح
۲-۳-۳-۹ سنگدانه های سبک مصرفی در بتن
به طور کلی سنگدانههای سبک مصرفی در بتن ، به دو صورت تهیه می شوند:
- سنگدانه های حاصل از شیشه ای شدن ، انبساط ، گلوله شدن مواد، و یا موادی نظیر سرباره کوره آهنگدازی ، خاک رس ، دیاتومه ، خاکستر بادی ، شیل یا سنگ لوح .
- سنگدانه های حاصل از فرآوری مواد طبیعی نظیر پومیس ، اسکوریا و توف . سنگدانه های سبک میتوانند هم در بتن سازه ای و هم در بتن غیرسازه ای به کار روند.
۹-۳-۳-۳ ضوابط حمل و نقل ، تحویل و نگهداری سنگدانه های مصرفی در بتن
ضوابط بارگیری ، حمل و نقل ، تخلیه و انبارکردن سنگدانه های مصرفی در بتن به قرار زیر است:
۱) شرایط باید به گونه ای باشد که مواد خارجی و زیان آور در سنگدانه ها نفوذ نکنند.
۲) شرایط باید به گونهای باشد که دانه های ریز و درشت در یک دپو از یکدیگر جدا نشوند.
۳) شرایط باید به گونهای باشد که سنگدانه ها شکسته نشوند.
۴) محل نگهداری سنگدانه ها باید دور از پوشش گیاهی و مواد آلوده کننده باشد.
۵) شنهای با حداکثر اندازه بیش از ۳۸ میلیمتر، باید در دو گروه کمتر و بیشتر از ۲۵ میلیمتر نگهداری شوند. شنهای با حداکثر اندازه ۳۸ میلیمتر یا کمتر باید در دو گروه کمتر و بیشتر از ۱۹ میلیمتر نگهداری شوند. اینکار امکان جدا شدن دانه ها از یکدیگر را کاهش می دهد.
۶) دیواره های تقسیم دپوی مصالح سنگی باید به گونه ای مقاوم و پایدار باشد که در صورت خالی بودن یک قسمت و پر بودن قسمت مجاور، دیواره بر اثر رانش سنگدانه ها تخریب یا جابجا نشود.
۷) در هنگام بارش و یا یخبندان، باید سنگدانه های واقع در فضای آزاد با برزنت یا ورقه های پلاستیکی پوشانیده شود.
۸) در هنگام گرمای شدید، باید بر روی سنگدانه های واقع در فضای آزاد، سایبان درست شود.
۹) شیب مخروط های دپوی شن و ماسه نباید زیاد باشد زیرا شیب زیاد دپوها موجب جدا شدن دانه های ریز و درشت از هم می شود.
۱۰) سنگدانه ها تا حد امکان باید به صورت لایه هایی با ضخامت یکسان بر روی یکدیگر ریخته شده و انبار شوند. سنگدانه ها باید با لودر یا وسایل مناسب دیگر به گونه ای برداشته شوند که هر بار قسمت هایی از همه لایه های افقی برداشته شوند.
۱۱) در صورت تخلیه سنگدانه ها هنگام باد، باید تدابیری اتخاذ گردد که از جدا شدن ذرات ریز جلوگیری شود.
۱۲) محل دپوی شن و ماسه باید به گونهای باشد که همواره امکان تخلیه آب مازاد آنها وجودداشته باشد.
۱۳) سنگدانه های انبار شده در دپو باید حداقل ۱۲ ساعت در محل باقی مانده و سپس مصرف شود.
این امر موجب می شود که رطوبت سنگدانه ها به حد یکنواخت و پایدار برسد.
۱۴) سیلوی ذخیره سنگدانه ها حتی المقدور باید با مقطع مربع یا دایره و شیب مخروط یا هرم تحتانی آن کمتر از ۵۰ درجه باشد. مصالح سنگی باید به صورت قائم در داخل سیلو ریخته شود تا از برخورد مواد سنگی با کناره های سیلو جلوگیری شده و دانه ها از هم جدا نشوند.
در صورتی که سیلوی ذخیره سنگدانه ها پر باشد امکان شکسته شدن سنگدانه ها و تغییر دانه بندی آن کاهش می یابد. برای خالی کردن سنگدانه ها به داخل سیلو، باید از نردبان ویژه مصالح سنگی استفاده شود.
۱۵) در صورتی که شرایط به گونه ای باشد که امکان شکسته شدن سنگدانه ها در حین جابجا کردن یا انبار کردن وجود داشته باشد، باید قبل از ساخت بتن با این سنگدانه ها، بار دیگر آنها را دانه بندی کرد.
۱۶) ضوابط مربوط به جلوگیری از جدا شدن سنگدانه ها باید در مورد سنگدانههای گرد گوشه ، که بیشتر مستعد این امر هستند، جدیتر رعایت شود.
۱۷) در هنگام بارش برف و یخبندان ، سنگدانه ها باید به گونه ای انبار شوند که امکان یخ زدگی و نیز جمع شدن برف و یخ بین دانه ها وجود نداشته باشد.
۱۸) هنگام تحویل هر محموله از سنگدانه های وارده به کارگاه ، باید مشخصات مذکور در اسناد تحویل سنگدانه ها با مشخصات سفارش داده شده و نیز سنگدانه های وارده بررسی، مقایسه و انطباق آن کنترل شود.
۱۹) درهنگام تحویل هر محموله از سنگدانه های وارده به کارگاه ، باید وضعیت ظاهری آن ها از نظر اندازه ، شکل دانه ها و ناخالصی های آن با چشم کنترل شود.
۴-۳-۹ آب
آب به سه صورت در بتن به کار می رود: آب مصرفی برای شستشوی سنگدانه ها، آب به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده بتن که در هنگام ساخت آن به کار می رود و آب مصرفی برای عمل آوری بتن .
۱-۴-۳-۹ ضوابط حمل و نقل، نگهداری و ذخیره کردن آب مصرفی در بتن
آب مصرفی بتن در کارگاه ها باید به گونه ای حمل و نقل و نگهداری شود که احتمال ورود مواد مضر به داخل آن و نیز رشد خزهها و مواد آلی در آنها وجود نداشته باشد.
۵-۳-۹ مواد افزودنی
مواد افزودنی یا چاشنیهای بتن موادی هستند که غیر از مواد اصلی (سیمان، آب و مصالح سنگی )، در حین اختلاط به بتن یا ملات افزوده میشوند. مقدار افزودنیها کم است و در تعیین نسبتهای اختلاط به حساب نمی آیند.
مواد افزودنی معمولاً به صورت گرد یا مایع هستند و یک یا چند ویژگی بتن تازه یا سخت شده را تغییر می دهند و هدف از کاربرد آنها اصلاح برخی از این ویژگی ها است ، اگرچه در عین حال ممکن است موجب اختلال و بروز عیب در پارهای از ویژگیهای مطلوب بتن شوند، که این امر نباید خارج از محدوده مجاز استاندارد باشد.
مواد افزودنی اگر فقط بر روی یکی از خواص بتن (تازه یا سختشده ) تأثیر بگذارند مواد افزودنی تک منظوره و در غیر این صورت مواد افزودنی چند منظوره نامیده میشوند.
مواد افزودنی چند منظوره دارای یک عملکرد اصلی و یک یا چند عملکرد جنبی هستند که بسته به مورد مصرف ممکن است عملکرد اصلی آنها تغییر کند.
مواد افزودنی مورد نظر در این بند، مواد افزودنی شیمیایی هستند که به صورت صنعتی و شیمیایی تولید میشوند.
مواد افزودنی را یا میباید با کمی از آب اختلاط بتن مخلوط کرده و همراه با سایر اجزای بتن به داخل مخلوطکن ریخت، و یا اینکه آن را به صورت تدریجی به مخلوط کنِ در حال کار وارد کرد.
سازگاری افزودنیها با یکدیگر و نیز با سیمان میباید بررسی گردد.
۱-۵-۳-۹ میزان مصرف
حداکثر میزان مصرف مواد افزودنی ۵ درصد وزنی سیمان است . استفاده از کلرید کلسیم فقط در بتن بدون فولاد مجاز است و حداکثر مقدار مصرف آن ۲ درصد وزنی سیمان است . در هر حال مواد افزودنی نباید بیشتر از مقداری که تولیدکننده مشخص کرده است، مصرف شوند.
۲-۵-۳-۹ انواع مواد افزودنی تک منظوره
- ماده افزودنی کندگیرکننده
- ماده افزودنی تندگیرکننده
- ماده افزودنی زود سخت کننده یا تسریع کننده زمان سخت شدگی
- ماده افزودنی حباب هواساز
- ماده افزودنی نگهدارنده آب
- ماده افزودنی کاهنده جذب آب
۳-۵-۳-۹ انواع مواد افزودنی چند منظوره
- ماده افزودنی کاهنده آب / روان کننده
- ماده افزودنی کاهنده آب قوی / روانکننده قوی ، یا فوق کاهنده آب / فوق روان کننده
- ماده کندگیرکننده / کاهنده آب / روان کننده
- ماده افزودنی تندگیرکننده / کاهنده آب / روان کننده
- ماده افزودنی کندگیرکننده / کاهنده آب قوی / روانکننده قوی ، یا کندگیرکننده/ فوق کاهنده آب / فوق روانکننده
۶-۳-۹ مواد جایگزین سیمان یا مکمل سیمان
این مواد به منظور تأمین یک یا چند خاصیت زیر، بسته به مورد، به کار میروند:
- کاهش مصرف سیمان
- کاهش سرعت و میزان حرارت هیدراسیون
- افزایش مقاومت بتن
- افزایش پایایی بتن از طریق کاهش نفوذپذیری آن
۱-۶-۳-۹ پوزولان ها
پوزولان ها عبارتند از مواد سیلیسی یا سیلیسی و آلومینی که خود به تنهایی فاقد ارزش چسبانندگی اند یا ارزش چسبانندگی آنها کم است ، اما به صورت ذرات بسیار ریز، در دمای متعارف و در مجاورت رطوبت با هیدروکسید کلسیم واکنش میدهند و ترکیباتی را تولید می کنند که ساختار آنها تا حدودی مشابه ترکیباتی است که بر اثر هیدراسیون سیمان پرتلند تولید می شود.
پوزولانها بر دو نوعند: پوزولان های طبیعی و پوزولان های مصنوعی یا صنعتی.
پوزولانهای طبیعی در انواع خام یا تکلیس شده وجود دارند و به طور عمده شامل خاکسترهای آتشفشانی غیر بلورین میباشند.
پوزولان های مصنوعی یا صنعتی به طور عمده شامل دوده سیلیس ، خاکستر بادی ، و خاکستر پوسته برنج میباشند.
دوده سیلیس یا میکرو سیلیس محصول فرعی کوره های قوس الکتریکی صنایع فرو آلیاژ و فرو سیلیس بوده و ماده ای است با فعالیت پوزولانی بسیار شدید که بیش از ۸۵ درصد سیلیس بلوری نشده دارد.
خاکستر بادی محصول فرعی سوخت زغال سنگ است که شامل سیلیس ، آلومین و اکسیدهای آهن و کلسیم است .
خاکستر بادی در ردههای F (با اکسید کلسیم حداکثر ده درصد) و C (با اکسید کلسیم بیش از ده درصد) وجود دارد. خاکستر بادی رده C، در محیط بتن خاصیت سیمانی شدن نیز دارد، و آن را میتوان جزو مواد شبه سیمانی به حساب آورد. خاکستر پوسته برنج از سوختن پوسته برنج به دست می آید و دارای میزان زیادی سیلیس غیر کریستالی یا آمورف است .
۲-۶-۳-۹ مواد شبه سیمانی
مواد شبه سیمانی دارای خاصیت پنهان هیدرولیکی هستند و در صورتی که به گونهای مناسب فعال شوند خواص سیمانی پیدا می کنند. این مواد فقط در محیط قلیایی با آب واکنشی مشابه سیمان پرتلند نشان می دهند. متداولترین مواد شبه سیمانی، روباره یا سرباره کوره آهنگدازی و خاکستر بادی رده C هستند.