شرایط تعویض و انصراف مهندس ناظرها چیست ؟

این سوال همواره از طرف بیشتر مهندس ناظرها پرسیده می شود که آیا این افراد امکان انصراف یا
استعفا را در این زمینه دارند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت به هیچ وجه مهندس ناظر این امکان را ندارد که مثل مجری صاحب
صلاحیت از کار خود انصراف یا استعفا بدهد مگر اینکه تنها راه جدا شدن از ناظر از عملیات یا پروژه ی
ساخت و ساز همان تعویض ناظر است.

نکته ی اول در تعویض مهندس ناظرها

براساس مبحث دوم مقررات ساخت و ساز هنگامی که عملیات ساختمانی یا پروژه ی ساخت و ساز
تحت نظارت یک مهندس ناظر شروع شود و در زمان اجرا بیشتر از ۱۵ درصد مدت زمان مندرج در قرارداد
میان مالک و ناظر عملیات باقی مانده باشد.
ناظر می تواند از سازمان استان به صورت کتبی درخواست نماید تا زمان تعیین تکلیف برای کار نسبت به
ارائه ی خدمات در یک پروژه ی دیگر اقدام کند.
این در حالی است که ناظر فورا پس از شروع مجدد عملیات ساختمانی مسئولیت نظارت پروژه ی مورد نظر
را برعهده بگیرد.

نکته دوم

در بعضی پروژه های ساختمانی مشاهده می شود که مالک پس از دریافت پروانه ی ساخت هیچ گونه
اقدامی برای ساخت و ساز و اجرا انجام نمی دهد تا اعتبار پروانه به پایان رسد. در این مواقع مهندس ناظر
این امکان را دارد که در صورتی که مالک جهت تمدید پروانه اقدام نکند براساس یک درخواست کتبی از مرجع
صدور پروانه درخواست کند تا نام او را به عنوان ناظر از این پروژه خارج کند. در این زمینه مالک باید بعد از
اقدام برای تمدید پروانه باید به مرجع صدور پروانه ناظر دیگری را معرفی کند. با توجه به این موضوع ناظر
پیشین دیگر در قبال عملیات انجام گرفته نخواهد داشت.
البته این زمانی انجام می گیرد که هیچ گونه عملیات ساختمانی انجام نگرفته باشد.

یکی از موضوعاتی که در نظام مهندسی از پیچیدگی خاصی برخوردار است اغلب مهندسان و
مالکان ساختمان ها در ارتباط با تعویض مهندس ناظر سوالات متعددی را مطرح می کنند.
در بعضی از پروژه ها موقعیت ایجاب می کند که ناظر قدیمی باید تعویض شده و به جای آن یک ناظر
جدید را جایگزین کنند.
اما برای انجام این مسئله باید شرایط خاصی فراهم باشد که به شرح ذیل است.

توافق بین مالک و مهندس ناظرها

زمانی که مهندس ناظر و مالک با یکدیگر توافق کنند تا نسبت به تعویض ناظر اقدام کنند پس از انجام
توافقات لازم باید فرم مخصوص را پر کرده و پس از مهم رو امضا کردن به تایید دفترخانه برسانند سپس
آن را به مرجع صدور پروانه ارائه کرده پس از انجام مراحل قانونی ناظر قدیم تعویض شده و ناظر جدید
را جایگزین می کنند.

برقراری شرایط لازم برای تعویض ناظر

مواردی مانند فوت مهندس، حرج، مسافرت به خارج از کشور یا سلب صلاحیت قانونی و ناتوانی ناظر
حقیقی در انجام وظایف  می تواند به عنوان شرایط لازم قلمداد شود.

نکته ی قابل توجه ای که در ارتباط با موارد فوق وجود دارد این است که این موارد باید به تایید
مراجع قانونی مانند سازمان استان برسد در غیر این صورت همچنان ناظر مسئولیت حقوقی بر عهده
خواهد داشت.

در این موارد پس از اینکه صحت موضوع به تایید مراجع ذی صلاح رسید تا هنگام مشخص کردن
ناظر جدید بر اساس بند  ۴-۴-۱۴  مبحث دوم مقررات ملی ساختمان ،کلیه عملیات ساختمانی باید
توسط مرجع صدور پروانه تعطیل شده و شروع مجدد آن منوط به معرفی ناظر جدید از طرف سازمان
استان می باشد .

زمانی که قرارداد مهندس ناظر و مالک به پایان برسد باید چه کرد

یکی از بحث برانگیز ترین موارد در این زمینه شرایطی است که قرارداد مهندس ناظرها و مالک
به پایان می رسد و مهندسان ناظر بر این عقیده هستند که پس از اتمام زمان قرارداد آن ها
مسئولیتی که بر عهده داشته اند تمام شده و باید ناظر جایگزین مشخص شود. اما باید توجه
داشت که قراردادی که میان ناظر و مالک بسته شده است تنها یک قرارداد مالی است و تنها
ناظر از لحاظ مالی از مالک طلبکار بوده و می تواند براساس حق نظارت این مورد را از مالک طلب کند.

بنابراین یعنی بعد از به پایان رسیدن قرارداد نیز مسئولیت نظارت ساختمان بر عهده ی ناظر قبلی بوده
و این امر ادامه دارد تا زمانی که برگه ی تعویض ناظر گواهی و امضا شود وتحویل شهرداری، دفاتر خدمات
الکترونیک یا نظام مهندسی تحویل داده شود.
در این صورت از ناظر قدیمی سلب مسئولیت خواهد شد.

برگه ی تعویض مهندس ناظرها چیست ؟

یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه داشت این است که بعضی از مهندسان ناظر گمان می کنند
به محض امضاء گواهی ناظر جدید همه ی مسئولیت ها بر عهده ی مهندس ناظر جدید خواهد بود این
در حالی است که مشاهده شده است که در برخی مواقع پیش آمده است که مالک پس از دریافت
گواهی و امضا حکم ناظر جدید با وی هیچ تماسی نگرفته و فرم را به شهرداری ارائه نکرده است
و پس از پیشبرد پروژه و اتمام کار مجددا به ناظر قدیم مراجعه کرده و از او برای دریافت گواهی پایانکار
در خواست برگ سبز پایان کار می کند.

در این مرحله شاهد هستیم که مالک با توسل به زور و تطمیع یا هر روش دیگری سعی دارد پایان کار
را از ناظر دریافت کند.

در این موقعیت مهندسان ناظر معمولا چاره ای جز همکاری نخواهند داشت زیرا مالک می تواند به
 شورای انتظامی نظام مهندسی مراجعه کرده و ناظر نیز به دلیل ناظر به دلیل عدم اعمال نظارت
مستمر محکوم می شود. با توجه به این موضوع می توانیم درک کنیم که ناظران درباره ی تعویض
ناظر دچار اشتباه شده و گمان می کنند با امضای گواهی تعویض ناظر همه ی مسئولیت ها از دوش
آن ها برداشته می شود و نظارت نیز بر عهده ی ناظر جدید است که سخت در اشتباه هستند.

با توجه به این تفکر مشاهده شده است که ناظران زیادی مجبور به پرداخت خسارت و حضور در
دادگاه ها می شوند.

یکی از مهم ترین نکاتی که مهندس ناظر در زمان تعویض باید بداند این است که زمانی مسئولیت
بر عهده ی ناظر جدید خواهد بود که پیرو پروانه به اسم مهندس ناظر جدید صادر شود.

در باره ی پیرو پروانه باید گفت در واقع همان پروانه ی ساختمانی است که نام ناظر جدید را به همراه
شماره سریال و برگ تعهد وی مندرج می نمایند.

روش درست این است که  پس از گواهی امضای فرم تعویض ناظر طی گزارشی با ذکر مرحله دقیق
عملیات ساختمانی و ذکر کلیه تخلفات صورت گرفته و ذکر عدم وجود شرایط ایمنی در کارگاه، توسط
مهندس ناظر به شهرداری ارائه شود که تقاضای تعویض از پیش به آن جا عرضه شده است
به این ترتیب دستور دهد که تا زمان صادر شدن پیرو پروانه از درج نام مهندس جدید در این پروژه یا
عملیات جلوگیری شود.

در صورتی که مالک رضایت داشته باشد با مهندس ناظر همکاری کند عملیات ساختمانی می تواند
تا هنگام صدور پیرو پروانه تحت نظر مهندس ناظر عملیات ساختمانی امکان دارد تا هنگام صدور پیرو
پروانه تحت نظر ناظر قدیم ادامه پیدا کند.

پس از انجام صدور پیرو پروانه مالک به همراه مهندسان ناظر قدیم و جدید در محل ساختمان حاضر شده
و در سه نسخه صورت جلسه فصل مشترک را تهیه کنند تا دقیقا مشخص باشد که ناظر جدید در چه
مرحله ای از پروژه آن را تحویل گرفته است. صورت جلسه ی مورد نظر توسط مهندسان ناظر جدید و
قدیم، مالک به همراه دو شاهد امضا شده و هر کدام از افراد یک نسخه را نزد خود نگه داشته و بایگانی
می کنند.