بلند مرتبه سازی چیست و چه تاثیری بر بافت شهری دارد ؟
معمولا بلند مرتبه سازی را حاصل رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی می دانند از دیگر دلایل این فرایند
که در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته است که بخشی از آن مربوط به کمبود زمین مناسب برای
ساخت و ساز باز می گردد.
نکته ی دیگر این است که این مسئله بر سیمای شهرها نیز تاثیر می گذارد و همین امر باعث می شود
که ضرورت توجه به نوع طراحی آن بیشتر از گذشته دارای اهمیت باشد.
برای آشنایی بیشتر با این مسئله قصد داریم به شکل مفهومی و دقیق این مسئله را مورد بررسی قرار دهیم.
تعریف ساختمان های در بلند مرتبه سازی چیست و انواع آن کدام است ؟
درباره ی بلند مرتبه سازی تعریف های مختلفی مطرح شده است به شکلی که این امر در میان
متخصصان هم با دیدگاه های مختلفی مورد بررسی قرار می گیرد. از لحاظ هندسی به
ساختمان هایی که به شکل تکی ساخته شده و مرتفع هستند که فرم پلان آن ها دایره یا مربع
باشد همچنین ارتفاع آن بیشتر از فرم قطر دایره ی محاطی پلان باشد برج اطلاق می شود.
اگر بخواهیم از نظر مهندسی به این مسئله نگاه کنیم ساختمان هایی بلند مرتبه هستند که ارتفاع
آن ها موجب شود بر نیروهای جانبی ناشی از باد و زلزله تاثیر قابل توجه ای بر طراحی آن می گذارد.
با توجه به این موارد از نظر ارتفاع ساختمان هایی که بیشتر از ۱۰ طبقه دارند به عنوان ساختمان های بلند مرتبه شناخته می شوند.
پیشینه ی بلند مرتبه سازی چیست ؟
بلند مرتبه سازی از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی به وجود آمده است.
اولین زمزمه ها در ارتباط با احداث ساختمان های بلند مرتبه در سال های ۱۸۸۰ تا ۱۹۰۰ در شیکاگو
به وجود آمد.
این مسئله تحت تاثیر عوامل زیادی مانند ضرورت بازسازی و نوسازی در مناطق مختلف شهری،سکونت
بیشتر مردم در شهرها، افزایش جمعیت،هزینه های زیادی که گسترش افقی شهرها برجای در پی داشت
باعث شد تا مسئله ی ایجاد ساختمان های بلند مرتبه در دنیا مطرح شود.
ساخت سازه های بلند مرتبه با روش های امروزی نخست در شهر های بزرگ کشور آمریکا و سپس در
اروپا و بعد از گذشت یک مدت زمان در کشورهای در حال توسعه نیز رایج شد.
در مورد گذشته ی این نوع ساخت و ساز در کشور ایران نشان دهنده ی این است که تا پیش از
سال ۱۳۰۰ ساخت بنا های بلند مرتبه بیشتر جنبه ی اهمیت سمبلیک آن بوده است و بیشتر
نبه ی مذهبی و فرهنگی داشته است.
بعد از آن که حکومت مرکزی به قدرت رسید و کشور در روند صنعتی شدن مرحله ی جدیدی را آغاز کرد
در این زمینه روند تجدد گرایی را مشاهده می کنیم و می توانید اولین نتیجه ی فیزیکی آن را از سال های
۱۳۱۶-۱۳۰۹ در محیط های شهری مشاهده کنید.
اولین اقدامات بلند مرتبه سازی را در این دوران می توانید در ارتباط با ساخت وزارتخانه ها و سازمان های
مختلف در تهران مشاهده کرد.
در ارتباط با بلند مرتبه سازی در دنیای امروز باید گفت که این موضوع بیشتر به دنبال افزایش قیمت های
زمین های شهری و تحولات اقتصادی انجام می گیرد.
با این هدف استفاده ی بهینه از زمین ها و جلوگیری از توسعه ی افقی شهر ها شروع شده است و تا
به امروز نیز ادامه دارد.
مزایا و معایب بلند مرتبه سازی چیست ؟
ساخت ساختمان های بلند مرتبه مزایا و معایب خاص خود را دارد که نه حذف کامل آن نه ترویج آن در
فضا های شهری توجیه پذیر نیست. پس می توانیم نسبت مزیت ها را به عیوب آن مورد بررسی قرار داد.
سیما و منظره ی شهری چیست
در ارتباط با تعریف سیما و منظر شهری باید گفت که به دلیل بار معنایی یا کاربردی مشترک
و همچنین اشتراکات زیاد بین این دو کلمه برخی مواقع اشتباه در درک صحیح این دو مفهوم انجام می پذیرد.
بنابراین زیاد مشاهده شده است که برخی افراد سیمای شهر را با منظر شهری اشتباه می گیرند.
تعریف منظر شهری به این صورت است که یک منظر عینی و دقیق که اجزای تشکیل دهنده ی آن
عناصر ملموس و کاربردی است در مقابل سیمای شهری را می توان این طور معرفی کرد که
سیمای شهری به مجموعه ای از تصورات، برداشت ها و ادراکات افراد و مخاطب از عناصر موجود
در فضای شهری است.
به این ترتیب می توانیم ادعا کنیم که سیمای شهری به منظر عینی از شهر اطلاق می شود ایجاد
این ذهنیت برای انسان از طریق پردازش و ادراک صورت می پذیرد.
البته این مسئله را باید مد نظر داشت که ذهنی بودن سیمای شهری و عینی بودن منظر شهری مطلق نیست.
به همین علت است که تصورات، خاطرات و پیش زمینه های تاریخی و ذهنی در ادراک های عینی
شهر نقش دارند.
در نقطه ی مقابل برای تصور ذهنی از فضا های شهری عینیات و آن چیزی که افراد از محیط و چیزهایی
که انسان از محیط های عینی درک می کنند نقش بسزایی دارد.
تاثیرگذاری ساختمان های بلند در سیما و منظر شهری
عنوان ساختمان های بلند مرتبه را می توانیم به بناهایی اطلاق کنیم که به صورت بلند خوشه ای
و یا منفرد تقسیم بندی می شوند را اطلاق کنیم.
البته نکته ی قابل توجه این است که این دو مورد نیز از تاثیرگذاری متفاوتی برخوردار هستند و این
مسئله به علت ایجاد دیدهای مختلف است.
از سوی دیگر تصورات و ادراکاتی که افراد از سیمای شهری آن محدوده در ذهن خود پرورش می دهند و
تعداد جمعیتی که در آن ها زندگی می کنند باعث تفاوت در آن ها می شود.
مسائل مهم دیگری که در این زمینه مهم است.
یکی دیگر از نکات قابل توجه برای ساختمان ها بلند مرتبه وجود دارد موضوع زیباسازی و طراحی نمای
ساختمان است که باید به اجرای خطوط نما و تفسیم بندیی حجم هایی نهایت دقت را داشته باشیم.
در انتها باید بگوییم که تاثیر بلند مرتبه سازی بر سیمای شهری و از نظر ادراکات ذهنی شهروندان در هویت
دهی به فضا، نشانه سازی، خوانایی هم از لحاظ منظر عینی هم عنوان عنصر شاخص در کریدورهای بصری،
خط آسمان و … شناخته می شود.
با توجه به اینکه هر روز ارزش زمین افزایش پیدا می کند که به اجبار شاهد تغییر رویکرد از گسترش افقی شهر
به گسترش عمودی شهر ها علی الخصوص در کلان شهر ها هستیم.
