چگونگی تامین پارکینگ در روند طراحی ساختمان

 همان‌گونه که می‌دانیم احداث پارکینگ برای تمامی واحدهای تجاری و مسکونی امری بسیار ضروری و حائز اهمیت می‌باشد. علاوه بر این با توجه به شلوغی شهرها علی الخصوص کلان شهر های ایران، احداث و تامین پارکینگ یکی از برنامه‌های دولت  و سازمان‌های خصوصی برای کاهش شلوغی خیابان‌ها همچنین افزایش امنیت و جلوگیری از به سرقت رفتن خودروها می‌باشد. در این مقاله به بررسی ضوابط پارکینگ و تامین پارکینگ در روند طراحی ساختمان می‌پردازیم.

بررسی ضوابط پارکینگ در هنگام تامین پارکینگ به صورت عمومی و اختصاصی

همانگونه که می‌دانیم، در زمان ساخت یک ساختمان طراحی و تامین پارکینگ امری بسیار ضروری می‌باشد و بدون  وجود پارکینگ صدور پروانه ساختمان به هیچ وجه میسر نیست. در واقع صدور مجوز پایان کار منوط به تامین پارکینگ  است که یا این پارکینگ در خود ساختمان احداث می‌شود و یا در صورت عدم امکان تامین پارکینگ در محل مربوطه، می‌بایست پارکینگ را حداکثر در شعاع ۲۵۰ متری ساختمان بنا کنند که در این صورت ذکر شماره و نام پارکینگ و آدرس  آن در ثبت اسناد الزامی می‌باشد.

در تامین یک پارکینگ استاندارد کلیه ویژگی‌های فنی  مانند ورودی، خروجی، شعاع گردش اتومبیل، رمپ، فاصله استاندارد بین انوموبیله‌ا و… می‌بایست رعایت شده باشد. در روند طراحی ساختمان بسته به نوع کاربری ساختمان تعداد پارکینگ و تامین آن متفاوت است و حداقل اندازه زمین برای احداث پارکینگ  برای ساختمان‌های تجاری بزرگ ۳۰۰ متر و به اندازه ۴۰ واحد پارکینگ است.

از جمله نکات مهم  در رابطه با احداث پارکینگ آن است که دسترسی مستقیم به  طبقات به واسطه آسانسور و راه پله داشته باشند که ابعاد آسانسور و راه پله بایستی کاملا استاندارد باشد. علاوه بر این، ورودی پارکینگ باید به گونه ای طراحی شود که تا جای ممکن از قطع درختان جلوگیری شود. مساحت مورد نیاز برای احداث پارکینگ را با محاسبه فضای تردد ۲۵ متر در نظر می‌گیرند.

 عرض راهرو عبوری اتومبیل تا رسیدن به محل پارکینگ نباید از ۳ متر کمتر باشد و حداقل ارتفاع پارکینگ از کف تا سقف پارکینگ ۴۰/۲ متر است. برای عبور افراد پیاده و استفاده آنها از آسانسور و راه پله به یک مساحت تقریبی ۴۰/۱ متر نیاز است. عموما در طراحی ساختمان، تامین پارکینگ در زیر زمین ساختمان انجام می‌شود که در این حالت، شیب رمپ از ۱۵ درصد نباید بیشتر باشد. همچنین، میزان اختلاف سطح  استاندارد در فضای پارکینگ به اندازه ±۸۰ می‌باشد.

نکته دیگر اینکه در هنگام احداث ساختمان در مکان‌های شلوغ و خیابان‌های با عرض ۲۴ متر و بیشتر ، به منظور دسترسی و تامین پارکینگ متناسب این مجموعه، می‌بایست  فضای انباشتی در حدود ۳*۵ داشته باشیم. احداث رمپ‌های با شیب منفی (سر بالا و سرازیری) و همچنین احداث رمپهای U و L شکل با رعایت ضوابط و قوانین مربوط به آن امکان پذیر است. نکته مهم دیگر آنکه در طراحی پارکینگ، می‌بایست خودروها فضای کافی برای دور زدن  و جابجایی داشته باشند و بنابراین در حالت استاندارد، فاصله اولین دیوار از انتهای رمپ نباید کمتر از ۵/۴ متر باشد. علاوه بر این، نحوه طراحی پارکینگ باید به گونه‌ای باشد که امکان عبور و مرور افراد پیاده، معلولان و افراد با ناتوانی جسمی  به طور کامل پیش بینی شده باشد.  برخورداری از خروجی اضطراری  مناسب برای پارکینگ الزامی می‌باشد.

مکان ساخت بناهای تجاری و ساختمان‌ها دارای انواع مختلفی هستند. به عنوان مثال برخی معابر دارای شیب و به عبارت دیگر دو طرف ساختمان دارای اختلاف سطح است.  که در این صورت پارکینگ می‌بایست در سمتی که مشرف به حیاط ساختمان است  ساخته شود. تا بتوان از فضای حیاط برای دور زدن خودروها استفاده کرد. در ساختمان‌های با تعداد طبقات زیاد و یا ساختمان های تجاری، فضای مورد استفاده برای این مقدار می‌بایستی صرف نظر از ستون‌ها، حدود ۵ متر از فاصله بین دو ستون برای ۲ ماشین  را در نظر گرفت. 

چگونگی تامین پارکینگ بر اساس مساحت

همانگونه که قبلا هم اشاره کردیم تعداد پارکینگ مورد نیاز هر ساختمان بر اساس کاربری مورد نظر تعیین می‌شود.  عموما تعداد این پارکینگ‌ها برای مناطق مسکونی، بر اساس مساحت ساختمان مورد نظر تعیین می‌شود به عنوان مثال، آپارتمان‌های با مساحت ۱۵۰ متر مربع، یک پارکینگ، بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ متر مربع ۲ پارکینگ و بیش از ۲۵۰ متر مربع سه پارکینگ به ساختمان اختصاص داده می‌شود. اما در واحدهای تجاری تامین پارکینگ به شیوه دیگری محاسبه می‌شود. در این واحدهای تجاری، به ازای هر ۱۰۰ متر زیر بنای مفید واحد تجاری، تعداد پارکینگ تعیین و تامین می‌شود. نکته قابل توجه در طراحی و تامین پارکینگ آن است که می‌بایست به ازای هر ۲۰ واحد پارکینگ ، یک واحد پارکینگ را به افراد ناتوان جسمی و معلولین اختصاص داد و عرض پارکینگ  افراد معلول  بر اساس استانداردها نباید از ۵/۳ متر کمتر باشد.

موارد عدم امکان تامین پارکینگ

در بعضی از شرایط امکان تامین پارکینگ وجود ندارد و در صورت احداث با برخورد شدید شهرداری مواجه می‌شویم که از آن جمله می‌توان به ملک‌های در بر گذرهای به عرض ۴۵ متری و بیشتر که عبور و مرور در آنجا به صورت سریع السیر است، احداث پارکینگ در صد متری تقاطع خیابان‌های ۲۰ متری و بالاتر، احداث پارکینگ در گذرگاه‌های کمتر از ۶ متر، تامین پارکینگ در مکانهای با شیب زیاد، تامین پارکینگ در مکانی که درختان قطور و کهنسال قرار دارند و به منظور احداث مجبور به قطع این درختان باشیم، احداث پارکینگ در مکان‌هایی با عرض بر کمتر از ۳ متر باشد و … اشاره کرد.

نکات قابل توجه در هنگام تامین پارکینگ  با تعداد زیاد

نخست آنکه نحوه ستون‌گذاری در این ساختمان‌ها، بایستی به گونه‌ای باشد که بتوان بیشترین فضا را برای پارک خودروها فراهم کرد. همچنین در صورت تامین پارکینگ به صورت مازاد در فضای باز، این میزان پارکینگ جزء زیربنای ساختمان محسوب نمی‌شود و در حالت استاندارد برای فضای باز، مساحت مورد نیاز برای احداث پارکینگ ، به ازای هر واحد پارکینگ ۱۵ متر مربع است. علاوه بر پارکینگ، رمپ در فضای آزاد نیز جزء زیر بنا محسوب نمی‌شود. نکته دیگر اینکه تغییر کاربری پارکینگ‌های ساختمانی مسکونی و غیر مسکونی غیر مجاز است و تمامی پارکینگ ها می‌بایست فضایی به عنوان نورتامینگیر داشته باشند که اندازه و میزان نورگیر با توجه به مساحت پارکینگ محاسبه می‌شود.