در طول تاریخ معاصر ایران، همچون سال‌های دور، جغرافیای پهناور ایران معماران موفق زیادی به خود دیده که طراحی ساختمان در ایران دستخوش انقلاب‌های عظیمی کرده‌اند. معماری در کشور ایران با توجه به حضور فعال و برخورد دو تمدن ایرانی اسلامی، از سبک و سیاق خاصی برخوردار است و می‌توان گفت که حتی پس از مدرن‌سازی گسترده نیز، همچنان رنگ و بوی ایرانی در طراحی ساختمان کاملاً محسوس است. طراحی ساختمان در ایران هرچند در دهه‌های اخیر همزمان با موج گسترده غرب، بیشتر به سبک های غربی تمایل پیدا کرده اما همچنان منحصر بفرد بودن خود را حفظ کرده است. در ادامه به معرفی و بررسی اجمالی ده طراحی ساختمانی زیبا در کشور ایران پرداخته و باید خاطرنشان کرد که در درج موارد هیچ اولویتی و ترتیبی مبنی بر برتری یا داشتن نمرات بیشتر توسط هیچ یک وجود ندارد.
مطب دندانپزشکی دکتر وحدتی‌فر
این بنا در خیابان زعفرانیه تهران قرار دارد طراحی ساختمانی آن بر عهده گروه طراحان رنا و شخص رضا نجفیان بوده است. در این پروژه بسیار خاص تلاش شده تا از دانش هندسی و توان بالای طراحی در جهت تسهیل درد مراجعین از طریق حواس پنجگانه استفاده شود. در این پروژه تلاش شده تا با ایجاد یک فضای ناآشنا و برهم زدن کلیشه‌های، ضمن تشدید حس کنجکاوی، تصویر ذهنی کلیشه‌ای فرد از یک مطب دندانپزشکی به چالش کشیده شده و از این راه درد او کاهش پیدا کند. طراحی ساختمانی کلی بر اساس هندسه مثلثی معماری ایرانی بوده که ضمن حفظ سنن معماری ایرانی، حالا این روح در کالبد مدرنی دمیده شده است. محال است که یک بیننده پس از دیدن این پروژه جذب آن نشود.
خانه چهل گره؛ طراحی ساختمانی برای طبقه متوسط ایران
در این بنا تلاش شده تا الگوهای طراحی ساختمانی در ایران دگرگون شده و سبک جدیدی از ساختمان‌ها برای طبقه متوسط ایران معرفی شود. در این پروژه بافته‌های آجری نما در مرکز توجه قرار دارند و بخش اعظم نمای ظاهری حاصل این جز است. نمای ظاهری متمایز این ساختمان جایی جالب‌تر خواهد شد که متوجه جزئیات طراحی آن شوید. خانه چهل گره نماد نسل جدیدی از طراحی ساختمانی با شکستن دو قطبی فقیر و غنی در شهرهای مدرن است.
خانه متحرک شریفی‌ها
این طراحی با برهم زدن عادات و انتظارات ما از یک خانه، توانسته توجهات زیادی را جلب کند. اکثر ما خانه را نمادی از سکون می‌دانیم و چنین تصوری از آن داریم با این حال این طراحی ساختمانی به جنگ تصورات ما رفته و با داشتن بخش‌هایی متحرک بسیاری افراد را شگفت‌زده کرده است. رنگ و بوی نئوکلاسیک طراحی ساختمانی این بنا با داشتن پنجره‌هایی وسیع و تراس‌هایی عمیق تجسم بیشتری پیدا کرده است. در نظر گرفتن اقلیم منطقه‌ای ایران و تفاوت‌های شدید ناشی از تغییر فصول باعث شده تا طراح در این بنا از احجام مکعبی متحرکی استفاده کند که در فصول متفاوت بسته به خواست مالک حرکت می‌کنند.
مجتمع مسکونی نیاوران
طراحی ساختمانی این بنای زیبا کار دست محمدرضا نیکبخت معمار خوش‌آوازه ایرانی است. ایده اصلی پشت این طراحی آشتی زندگی مدرن و پرتراکم شهری با فضای سبز و گیاهان است. باید اعتراف کرد که این ایده به بهترین نحو در طراحی ساختمانی بنا تجلی یافته و تا حد زیادی فارغ از بخش بصری اثر، از نظر عملی و روانی نیز ساختمان و ساکنان آن با پوشش گیاهی و فضای سبز آشتی داده شده‌اند.
ساختمان افشاریان
این ساختمان که نام خود را از کارفرمای خود، ماندانا نجفیان وام گرفته است، در شهر کرمانشاه قرار دارد. ساخت چنین طراحی ساختمانی نوینی در شهرستان‌ها و خارج از شهر تهران چندان مسبوق به سابقه نیست اما این پروژه از سال ۱۳۹۲ توانسته بسیاری از شهروندان کرمانشاهی را مجذوب خود سازد. وجود انعطاف بالا در طراحی ساختمانی پیاده شده خواسته اصلی کارفرما بوده و طراحی نیز با ارائه یک پروژه ساده و صمیمی ولی در عین حال مدرن توانسته این نیاز را برآورده سازد. اوج جذابیت بنا در شکاف یک سومی آن در بخش میانی تجلی پیدا کرده و به نوعی این امضای طراح زیر این اثر هنری است.
اقامتگاه اسکی بارین
شمشک منطقه‌ای است که شانس میزبانی از این طراحی ساختمانی فوق مدرن را داشته است. ارتباط معماری و طبیعت در این بنا در حد نهایی خود قرار داشته و همین موضوع عاملی شده تا افراد مقیم در آن نهایت همراهی و همگامی با طبیعت را حس کنند. در نهایت با الگو از خطوط برف و شکل آنها، معمار توانسته یک اثر هنری بی‌نظیر خلق کند.
استودیو دیار
طراحی ساختمانی در نظر گرفته شده برای استودیو دیار توسط رضا نجفیان در ۱۴۵ متر مربع پیاده سازی شده است. در این بنا شاهد تلفیق لطافت خطوط هنری با استحکام و قدرت مدرن آن هستیم. هنر زیبای ایرانی نیز رنگ و بوی خاص خود را به این طراحی بی‌همتا بخشیده است و توانسته دل هر بیننده خوش‌ذوقی را برباید.
کافه اسپریس
هرچند این کافه دیگر به خاطرات پیوسته است و تغییر کاربری داده اما نمی‌توان طراحی ساختمانی جذاب آن را نادیده گرفت. معماری اثر ریشه این نحوه طراحی خود را تلاش برای باز طراحی معماری سنتی ایران با توجه به اقتضائات معاصر دانسته است. این بنا که در خیابان ویلا، خیابانی با فروشگاه‌های صنایع دستی پر تعداد و مرکز میراث فرهنگی قرار دارد توانسته تا حد زیادی میراث معماری ایران را در زمان حال جاری سازد. هرچند با تبدیل شدن به یک فروشگاه صنایع دستی پایان تراژیکی برای آن رقم خورد اما همچنان طراحی خاص آن زبانزد است.
ایل خانه
طراحی ساختمانی این پروژه تجلی میل به همگرایی ایرانیان و تلاش برای گردهمایی آنها در گیر و دار عصر مدرنیته است. در این اثر تلاش شده تا ضمن ایجاد نوآوری و همگامی با زبان طراحی روز دنیا، فضایی خانوادگی و تنگاتنگ نیز برای ساکنان فراهم شود. یکی از نکات کلیدی در این طراحی تلاش برای به دام انداختن حداکثر میزان نور توسط ساختمان و بخشیدن نور به محیط داخلی آن است. این کار تا حدی خوب انجام شده که می‌توان تمام بخش های آن را نورگیر دانست.
ساختمان آماج
این اثر در نزدیکی شهر دماوند قرار داشته و نمادی از شکوه و عظمت ایرانی در تلفیق با آداب و اصول مدرن است. کاربری ساختمان آماج پزشکی است و به همین علت تلاش شده با تعبیه تدابیری مثل سطوح شیب‌دار دسترسی به طبقات و نقاط مختلف ساختمان تسهیل شود. روانی و سیالیت مهم‌ترین حسی است که با دیدن و برخورد با این طراحی ساختمانی در شما ایجاد خواهد شد.