پنجره قدی در نمـــــــــا
استفاده طراحان از پنجره‌های قدی در نما (ارتفاع بلندتر بازشو نسبت به عرض آن) به دلایل مختلف افزایش یافته است. از جمله این دلایل می توان به مسائل زیباشناسانه و هم چنین بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌ها اشاره داشت
در شهرسازی گذشته ایران با توجه به خط آسمان یکدست شهر و هم ارتفاع بودن بناها با هم، در اکثر موارد از دورترین نقطه هر فضا نسبت به پنجره، امکان رویت آسمان بود. به عبارتی کلیه فضاها و کلیه بناها، به میزان یکسانی از نور و تهویه طبیعی بهره مند می‌شدند.
امروزه بدلیل تراکم بسیار زیاد ساختمان‌ها در کلان شهر‌هایی همچون تهران، یکی از راه کارهای دریافت و ورود نور مستقیم خورشید به فضاهای داخلی استفاده از پنجره های قدی بوده که از کف تا سقف هر طبقه را در بر می‌گیرد.از طرف دیگر با افزایش میزان نور طبیعی وارد شده، فضا برای تامین روشنایی مورد نیاز به انرژی الکتریکی بسیار کمتری در طول روز نیاز دارد که این امر در راستای بهینه‌سازی مصرف انرژی ساختمان بسیار موثر است.برای همکاری و مشاوره با ما در تماس باشید
نقش پنجره در نمای ساختمان
پنجره ورودی ای در دیوار است که برای عبور نور و اگر ثابت نباشد برای عبور هوا و صدا ساخته شده است. پنجره‌ها معمولاً دارای شیشه های شفاف یا مات هستند و دارای اجزا مختلف و همچنین انواع مختلف در بازار وجود دارند که در ادامه به برخی از انواع آن و قابلیت های آنها اشاره خواهد شد.
پنجره‌ها از نظر بازشو در بازار دارای گونه های مختلفی می‌باشند:
لولایی
می‌توان گفت یکی از بیشترین کاربرد ها را در خانه ها دارد. این پنجره ها دارای یک یا چند قسمت فیکس (ثابت) و در کنار آن یک یا چند قسمت بازشو می‌باشند که قسمت بازشو به وسیله لولا باز و بسته می‌گردد.
کشویی
این پنجره ها به دلیل جاگیری کمتر در هنگام باز شدن دارای کاربرد فراوان می‌باشند. در این پنجره نیز ممکن است چند لنگه بازشو در کنار چند لنگه ثابت قرار گیرند که لنگه های بازشو بر روی ریلی به سمت چپ یا راست حرکت می‌کنند.
ثابت
ثابت یا فیکس پنجره ای است که همانطور که نام آن مشخص است قابلیت بازشو ندارد و در محل‌هایی قابل استفاده است که نیازی به بازشو برای ورود و خروج هوا و نظافت نداشته و صرفا جهت تعبیه نور مناسب مکان استفاده میشود .
پنجره ها از نظر قاب(چهارچوب) در بازار دارای انواع مختلفی می باشند:
قاب پنجره UPVC
این قابها از ماده ای به نام پلی وینیل کلراید (PVC) ساخته میشود. معمولاً در هنگام ساخت، قابلیت مقاومت در برابر اشعه ماورای بنفش (UV) هم به آنها افزوده میشود از این رو آنها را یو پی وی سی UPVC یا پی وی سی یو UPVC می نامند.
استفاده از قابهای پی وی سی موجب کاهش مصرف انرژی می شود. زیرا در ساختار آنها فضا های تهی وجود دارد که می تواند با لایه های عایق پر شود و مانع تبادل حرارت با محیط بیرونی شود. برتری دیگر این قاب ها آن است که نیاز به رنگ شدن ندارد بنابراین در محیط های مرطوب بسیار مناسب اند. هم چنین نگهداری آنها آسان است و پایداری و عمر مفید طولانی دارند. یکی دیگر از ویژگی بسیار مهم این نوع قاب ها قابلیت باز یافت آنهاست و به این دلیل با محیط زیست سازگارند. عایق جریان الکتریسیته، عایق دما، آتش‌سوزی و ضد اشتعال هستند.
قاب کامپوزیت
این قاب ها از فراورده های کامپوزیتی چوبی ساخته میشوند که نسبت به چوب مقاومت و پایداری زیاد تری داشته و تبادل حرارت شان مانند قابهای چوبی معمولی خوب است و دوام آنها در برابر پوسیدگی بسیار بیشتر از چوب است.
قاب چوبی
متریال چوب به علت رنگ و طرح خاص آن معمولا یکی از متریال‌های پرطرفدار در طراحی درب و پنجره‌ها است. یکی از مزایای چوب قابلیت رنگ شدن آن متناسب با فضای داخلی و نمای بیرونی ساختمان است. ضمن این‌که معضل مقاومت متوسط چوب در برابر گرما و سرما با استفاده از انواع مختلف چوب مانند چوب ترموود در طراحی درب و پنجره ساختمان که مقاومت و طول عمر بیشتری در برابر آسیب‌ها دارند قابل حل است.
قابهای چوبی عایق حرارتی خوبی هستند و به هر شکلی در می آید، اما چوب در پنجره دوجداره نیاز به نگهداری و مراقبت بسیار زیادی، به خصوص در قسمت های بیرونی ساختمان دارد.
اصولاً چوب از نظر صدا و حرارت عایق بسیار خوبی است اما برای مناطق مرطوب دوام کافی ندارد بنابراین باید با لایه های مناطقی مانند رنگ پوشانده شوند . هم چنین در مناطقی که موریانه وجود دارد کاربرد این نوع قاب ها اساساً توصیه نمیشود.
قاب آلومینیومی
قاب های آلومینیومی محکم و در عین حال بسیار سبک هستند
پنجره آلومینیومی در مقایسه با پنجره چوبی ضخامت کمتر و ماندگاری بالاتری دارد. ضمن این‌که ضخامت کم پروفیل آلومینیوم در پنجره آلومینیومی موجب دریافت نور بیشتر و دید گسترده‌تری به فضای بیرونی خانه میشود.
در سفارش پنجره آلومینیومی باید به موضوع رسانا بودن آلومینیوم و بالطبع اتلاف انرژی توجه داشته باشید و از لحاظ عایق حرارتی نسبت به قاب های UPVC ضعیف تر هستند.
چارچوب های آلومینیومی، تحمل وزن شیشه دوجداره سنگین را دارند و هر نوع شیشه ای را می توان روی آنها نصب کرد.
قاب فایبر گلاس
از مزایای مهم فریم‌های فایبرگلاس مقاومت و طول عمر بالای آنها است. ضمن این‌که متریال فایبرگلاس معمولا موجب هدر رفت انرژی نمیشود و در برابر حشرات موذی و نور آفتاب بسیار مقاوم است.
دوام و مقاومت دو ویژگی بر جسته این نوع قابها است بین اجزای آنها فضای خالی وجود دارد که با لایه عایق پر میشود که موجب صرفه جویی در مصرف انرژی و هزینه میشود خاصیت عایق بودن آنها بیش تر از قابهای چوبی است.
تاثیر پنجره در نمای خارجی و همچنین فضای داخلی ساختمان:
تاثیر پنجره در نمای ساختمان و فضاهای داخلی به عوامل متعددی از جمله:
نوع قاب
رنگ قاب
اندازه پنجره
شکل پنجره
و سایر عوامل بستگی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد.
اندازه، شکل و چیدمان پنجره ها می تواند به شدت بر تناسبات و مقیاس نمای ساختمان تأثیر بگذارد. پنجره‌های بزرگ می‌توانند نمای بازتر و شفاف‌تری ایجاد کنند، در حالی که پنجره‌های کوچک‌تر می‌توانند حس استحکام و حریم خصوصی را ایجاد کنند. جهت عمودی یا افقی پنجره ها نیز می تواند بر نمای بیرونی پنجره ساختمان تأثیر بگذارد.
پنجره ها نقش مهمی در تعریف نمای بیرونی ساختمان دارند. سبک های مختلف، مانند مدرن، سنتی یا تاریخی، طرح های پنجره متمایز دارند. به عنوان مثال، پنجره های بزرگ از کف تا سقف اغلب با معماری مدرن مرتبط هستند، در حالی که پنجره های کوچک با نور تقسیم شده ممکن است ویژگی سبک سنتی یا استعماری باشند.
نماهایی که بیشتر دارای پنجره دوجداره یا شیشه است، به بهینه شدن انرژی کمک بسیاری میکند. با استفاده از انواع شیشه و پنجره‌های دوجداره برای نمای ساختمان‌ها، می‌توان میزان استفاده از نور خارج از ساختمان را به حداکثر رساند.
مثلا اگر از قاب پنجره چوبی استفاده کنید، ظاهر ساختمان شما جلوه‌ای از طبیعت را تداعی میکند و داخل ساختمان نیز می‌توانید از ویژگی‌های چوب برای چیدمان جذاب‌تر دکوراسیون استفاده کنید.
در فضای نشیمن وجود تعداد بیشتر پنجره، محیط را زیباتر میکند و فضای بسیار روشنی را ایجاد می کند و فضا بسیار بازتر به چشم می‌آید. یکی از مزایای پنجره بلند، ورود نور طبیعی کافی به اتاق و چشم‌اندازی است که ایجاد میکند.
نحوه باز کردن پنجره‌های کشویی به صورت افقی می‌باشد و با کشیدن پنجره روی ریل، پنجره باز و بسته خواهد شد. این نوع پنجره‌های کشویی بیشتر مناسب فضای کوچک می‌باشند، هنگامی که پرده‌ها کشیده شده‌اند، باز و بسته کردن پنجره مشکلی ایجاد نمی‌کند و بسیار راحت می‌باشد.
اگر در طراحی پنجره ساختمان از فریم‌های افقی استفاده شود، موجب بزرگتر نشان داده شدن فضا شده و استفاده از فریم‌های عمودی ارتفاع ساختمان را بلندتر جلوه میدهد. یا مثلا در خانه‌های تاریک‌تر، هر چقدر پنجره به سقف نزدیک‌تر باشد، روشنایی بیشتری دریافت خواهید کرد.
قاب های پنجره های آلومینیومی می توانند بسیار باریک تر از UPVC باشند ، که به آنها ظاهری تمیز و ظریف می بخشد و به همین دلیل برای خانه های مدرن بسیار محبوب است.
پنجره با فریم آلومینیوم باریکتر و نمای شیشه بیشتر ، ظاهر شگفت انگیزی به ساختمان میدهد و چشم انداز پنجره را بیشتر و بهتر میکند.
همچنین شایان ذکر است که علی رغم قاب های باریک آنها ، آلومینیوم به اندازه کافی محکم است و میتواند صفحات بزرگی به نسبت پنجره هایupvc از شیشه را در خود جای دهد.
پنجره‌ها بعنوان رابط محیط داخل و خارج می‌توانند بصورت ثابت یا بازشو( کشویی، لولایی، آکاردئونی )، در اشکال و ابعاد هندسی متفاوت طراحی و اجرا گردند
نوع قدی پنجره‌ها با توجه به ضوابط، کاربری و کانسپت های طراح می توانند در یک پروژه طراحی و اجرا شوند.
پنجره‌های قدی ایجاد پیوستگی و یکدستی در نما
در صورت وجود خطوط عمودی درعناصر معماری نما حس کشیدگی ارتفاعی ساختمان به ناظران و عابران منتقل می شود. از جمله دیگر اهداف کاربرد این نوع از پنجره ها در معماری دیده شدن کل ساختمان بعنوان یک مجموعه واحد(پاساژ، اداره، بانک و . . . . ) با ایجاد پیوستگی ارتفاعی در نما می‌باشد.
طراحی جزئیات معماری
با توجه به وزن بیشتر و مساحت بزرگتر شیشه پنجره های قدی و همچنین جانمایی متفاوت آنها نسبت به پنجره‌های معمول (بیرون تیرهای سازه‌ای) در راستای اجرای نمای از پیش طراحی شده، طراحی جزئیات معماری اهمیت بسیار بیشتری می یابد.
نتیجه:
بنابراین پنجره ها و همگی اجزا پنجره تاثیر بسیار زیادی بر نمای کلی ساختمان و همچنین فضای داخلی ساختمان دارند و بسته به شرایط و عملکرد و نیازهای هر پروژه می توان با علم دقیق به همه ویژگی های یک پنجره، انتخاب مناسبی برای پروژه خود داشته باشیم .
نویسنده: تیم پویش به همراه آقای مهندس رضا ایمانی
