سیر کاربرد آجــر در نماسازی

آجر از دیر باز در معماری ایران با گونه های عینی و تزیینی مختلف حضور پر شکوه و کارایی داشت و هنرمعماری ایران با آجر از زیگورات های چغازنبیل تا دوران قاجار و حتی پهلوی شناخته می شد. در دوران جدیدبه علت ساخت و ساز فراوان در بازار ساختمان و ظهور مصالح و معماری های جدید و الگو گیری معماران ازمعماری غربی این شکوه کمتر از گذشته شده است. مصالحی چون سنگ و شیشه و فولاد گاهی کامپوزیت هایناهمگون با شهر، جای آجر را در نمای ساختمان گرفت. در طی سه دهه اخیر برخی معماران، با هنر خود،گاهی با ترکیب آجر با مصالح دیگر و گاهی با استفاده از هنر های تزیینی جدید و تلفیقی با معماری گذشته بهخصوص در نماهای معماری سبب ایجاد فضا هایی دلپذیر و زیبا در معماری شدند . از جمله کارهای نمایی و تکمیلی در ساختمان به منظور به تصویر کشیدن چهره واقعی و زیبای آن نماسازی است نماسازی شخصیت ساختمان و زیبایی محیط مورد توجه است. ورودی نماها یکی از عناصر حائز اهمیت نما در ساختمان است که محل و اهمیت طراحی آن به شکل مستقیم نماینگر شکل ظاهری بنا است و اگر آن نما، آجری باشد بی تردید آجر کاری در معماری ایران، یکی از پرکاربردی ترین و قدیمی ترین هنر تزیینی یک ساختمان محسوب می شود. آنچه که از قدیم مد نظر معماران و مهندسان قرار گرفته است و ساختن بناها و سازه های می باشد که هم به عنوان آثار منحصر به فردی و هم راهی برای کسب درامد محسوب شود. در واقع معمار باید در کنار دقت در انجام کار و صرف وقت کافی برای تولید یک نما و یک بنای آجری، به تکنیک‌های دست پیدا کند تا به روند دقت و تولید خود سرعت بخشیده، و آثار منحصر به فرد و موثری برجای گذارد. تزیینات و آرایه های نمای آجری، بخش جدایی ناپذیر از بناها و معماری هر فرهنگ و سزمین است این موضوع در سرزمین ما جایگاه رفیع و ارزشمندی دارد و این هنرچه در عرصه داخلی فضاها و چه در سطوح بناها، زمینه پیوند گسترده دیگرهنرها را با معماری برقرار کرده است زمان و عرصه تاریخ نشان داده است که این بدایع، از ارتباط انسان ها ، تلاقی و فرهنگ ها و رویش اندیشه ها و اعتقادات پدید می آید سر چشم های آرایش معماری ایران به همان وسعت ارتباط ایرانیان است.

مقدمه

از آنجایی که پوسته خارجی ساختمان به عنوان نما جایگاه ویژه ای از لحاظ بصری و همچنین از لحاظ نکات و شیوه های اجرایی دارد در این مقاله به معرفی آجر و مورد استفاده آن در نما و صنعت دیرینه و روز ساختمان سازی پرداخته خواهد شد.

آجر یکی از مصالح ارزش مند در بناهای باستانی و سنّتی و آثارمعماری امروزی بوده است که از آن در پی های آجری، کرسی چینی، دیوارسازی، ستون های قطور و ظریف، جرز، پایه، قو سها پوشش انواع طاق ها، دیوارکشی ها، طاق نماسازی ها، کف فرش ها و در اسکلت سازی و استخوان بندی و نماسازی فضاها و بناهای مختلف از قبیل مساجد، حسینیه ها، مدارس، عمارت و کاخ ها، پل ها، کاروان سراها، بازارها، حجره ها، آب انبارها و منازل مسکونی و بسیاری دیگر استفاده و به کار گرفته شده است.

نمای ساختمان در تعریف و شکل شهر نقش بسیار مهمی ایفا می کنند بنابراین در نمای ساختمان باید به مسئله همگونی نمای شهری توجه بسیاری داشت زیرا اگر نمای هر ساختمان را بی توجه به بافت شهر و بدون در نظر گرفتن ساختمان های همجوار طراحی کنیم ناهمگونی غیر قابل جبرانی را در سطح شهر رواج می دهیم و با این عمل به هویتی و تضاد شهری ناخواسته گسترش می یابد همانطور که عنوان شد نمای ساختمانها نمای شهری را ایجاد می کنند اما به دلیل ضعف قوانین موظف کننده طرح و سازنده در این ارتباط نمای ساختمان در کمترین اهمیت قرار گرفته است.

اهداف تحقیق

آجر بعنوان مصالح پایه ساختمان سازی (دیوارهای باربر، پی سازی ) و در زمان حاضر، غالبا در سفت‌کاری (دیوار غیر باربر) و در نازک کاری (نماسازی-پوسته نما) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در راستای توسعه پایدار شهرها و ساخت و ساز زیست محیطی، استفاده از مصالحی که قابلیت بازیافت بهینه‌ تری (نیاز به زمان و هزینه کمتر برای بازیافت) دارند توصیه می‌شود.

آجر بعنوان مصالحی که ماده اولیه آن فراوان و در دسترس بوده و محدودیت مکانی برای استفاده آن وجود ندارد گزینه‌ای مناسب و کاربردی در فرایند ساخت ساختمان است که در صورت تخریب می توان آنرا بعنوان مصالح پرکننده در تسطیح شیب‌ها، محوطه سازی، راهسازی، گودال زه کشی، مورد استفاده قرار داد.

در پروژه‌هایی با مقیاس متوسط و پایین‌تر، از آجر بعنوان مصالح غالب و پوشش اصلی نازک کاری نما و در برخی موارد بعنوان پوسته در نماسازی  مورد استفاده قرار می‌گیرد.

امروزه به دلیل اهمیت سرعت اجرای نما، سیر کاربرد آجــر در نماسازی در پروژه‌های با مقیاس کوچکتر و طبقات کمتر محدود شده، با این وجود همچنان دیدن نماهای شناسنامه‌دار آجری موجود در شهر، حس مطلوب و دل‌نشینی به ناظر منتقل می‌کند.

با توجه به اهمیت نمای ساختمان در زیبایی و محافظت از اسکلت بیرونی بنا و همچنین محبوبیت طریقه استفاده و دیدن آجرهای ساختمانی در این مورد هدف از انجام این پژوهش و نگارش این مقاله تلاش برای یافتن الگو و یا الگوهای در زمینه استفاده از آجر نماهای ساختمانی به عمل آمده است.

پرسش تحقیق

آماده سازی نمای آجری در ساختمان چه نکاتی را می طلبد و مشخصه های که یک نمای آجری در ساختمان نیازمند چه مشخصه های است؟

یک راه شناخت آجر صدای زنگ مانندی است که از برخورد دو آجر با هم شنیده می شود فرایند پخت آجر به خوبی انجام شده باشد، ثانیآ آجر استفاده شده برای نما باید صاف و صیقلی باشد به همین علت در مرحله آماده سازی افزودنی هایی مثل خورده آجر ماسه یا نوع دیگری از خاک های رس به آن اضافه میشود و در هنگام تخلیه و جابجایی در کارگاه قبل از استفاده باید اطمینان حاصل شود که از ضربه خوردن و شکستن آجر ها جلوگیری شود و برای رفع این مشکل کارتون های کاغذی تعبیه شده البته باید از خیس شدن کارتون ها اجتناب شود زیرا سبب از هم باز شدن و متلاشی شدن این کارتون ها می شود و اما چندین مشخصات فنی و اجرایی صحیح :

بندهای افقی در هر رج کاملاً تراز و دارای یک امتداد باشد و کار موج نداشته باشد.

نما کاملاً شاقولی باشد، نما فاقد شوره باشد و شسته و تمیز باشد و اتصال نما به سفت کاری انجام شده باشد.

اجرای نما کاملاً منطبق با نقشه نمای ساختمان باشد و رنگ بندی ها و محل درها مطابق نقشه باشد.

قیر نیز به دیواره ها و جان پناه و جلوی پنجره ها به طور اصولی انجام شده باشد تا از کثیف شدن نما در اثر بارندگی جلوگیری شود تا از کثیف شدن نما در اثر بارندگی جلوگیری شود .

به شرایط جوی توجه شود بهترین شرایط کار در دمای بین ۵ تا ۵۵ درجه سانتیگراد میباشد همچنین باید از کار کردن در هنگام وزش شدید باد و یا در هنگام یخبندان خودداری کرد.

یافته های تحقیق

مطالعه بر روی آجر گستره وسیعی دارد که به طور مثال می توان کاربرد در سازه ،تزئینات، نما ودر موارد مختلف ساختمانی را بیان کرد. اما به علت اینکه در سال های اخیر بحث نمای شهری و نمود خارجی و عینی معماری در شهر ها به خصوص ایران مورد بحث بسیار است در این مطالعه به این بخش از کاربرد های این مصالح پرداخته شده است.

نما در معماری از ابتدا بسیار مهم نبوده است اما کم کم با برونگرایی اماکن معماری به عنصری اصلی در معماری بدل شد درست است که در معماری سنتی ایران نما بیشتر درون گرا بوده و زیبایی در نما بیشتر در اماکن مقدس و گاهی اماکن متصل به قدرت مورد توجه بوده است ولی با ورود مدرنیسم به ایران این عنصرنیز وارد هویت و ساختار معماری و ساختمان ایران شد.با آنکه نما موظف بود حایلی میان انسان و تهدیدات خارجی باشد، ولی می بایست نقش رابط میان درو ن و بیرون، خصوصی و عمومی، خلوت و شلوغ، مصنوع و طبیعی را ایفا کند. انسان نیاز به نور و تهویه داشت و محتاج ارتباط با طبیعت و جامعه بود. او می خواست گردش زمان و تغییر و تحولات اطراف خود را دنبال کند. به همین دلیل نما رابط میان درون و بیرون شده است(پاکزاد، ۱۳۸۲ ۵۴ ). این تعریف کلی از نما نشان دهنده اهمیت آن در معماری است به طوری که نشان دهنده صفاتی گوناگون از شخصیت انسانی است و حتی می تواند حال و هوا و شخصیت کاربر را نشان داده و یا بیرون از معماری را به فضای داخل انتقال دهد. در گذشته ی ایران با توجه به مروری که شد، استفاده از آجر در اولویت ظهور در ساختار و حتی نما و تزئینات معماری را داشته است اما پس از دوران مدرن اعمال سلایق مختلف استفاده از آن را کمتر کرد. این اعمال سلیقه در سالهای اخیر بیشتر گرایش به بازاری شدن و در خواست کار فرمایان داشته همان طور که ذکر شد بیشتر گرایش به استفاده از مصالح جدید مثل شیشه، کامپوزیت، سنگ و آهن که گاهی با نوع کاربری ساختمان هیچ هماهنگی ندارد و حتی با توجه به تقلید از نماهای غربی ساختار شهری تهران را نیز دچار مشکل کرده است و حس و حال و فرهنگ ایرانی در بسیاری از ساختمان ها دیده نمی شود.

در این سالها برخی از معماران با توجه به قابلیتهای مصالح بومی آجر که زیبایی بهتر، روند تولید ساده تر و کم هزینه تر و نیز تنوع بیشتری در شکل دهی دارد را با ابتکار و هنر خود در معماری و نماهای شهری به کار گرفته اند و باعث تلطیف فضاهای معماری و حتی در بسیاری از موارد سبب افزایش ارتباط برقرار کردن مردم با این ساختمانها شده اند. در این مقاله به بررسی انواع آن پرداخته شده است و طی مشاهدات مختلف و بررسی ساختمان های متفاوتی که در نمای معماری آن ها از آجر استفاده شده است داده هایی حاصل شد و طبقه بندی به دست آمد که سعی شده در هر بخش نمونه های بیشتر شناخته شده تر از معماران بنام گزینش شود تا راه برای معماران جوان و استفاده هر چه بیشتر این مصالح بومی در دوران جدید هموارتر شود. حال با توجه به طبقه بندی که در این تحقیق انجام شده در چهار شاخه به نمونه های سه دهه اخیر اشاره می شود.

بررسی نماهای آجری

مصالح ساخته شده در نما و تزیینات معماری دوره معاصر همانند دوره های سنتی از تنوع و تعداد قابل توجهی برخوردار است و به دلیل تحولات و رویکردهای جدیدی که در معماری و ساختمان سازی ایجاد شده و تاثیرات آن را نیز در مصالح تزئینات می توان دید. در دوره معاصر استفاده از آجر در نما و تزیینات نه تنها کاهش پیدا نکرد بلکه رونق خاصی پیدا کرد. نهضت عمران و آبادانی و ساخت و ساز فراوان به همراه سهولت در کار استفاده از آجر را در اولویت قرار داد به طوری که در مدت زمان کوتاهی بافت جدید آن دهه ها به شکل موضوع و هماهنگ دارای بناهای آجری به رنگهای زرد و قرمز شد و به شکل وسیع نخست در بناهای اداری و سپس در بافت های تجاری و خانه های مسکونی رایج گشت.

روشنی و سادگی فرم تا حدی که به فرمهای هندسی تقریب یابد، وضوح اجرا و فرم هایی که واجد چنین سادگی باشند به آسانی در تصویر جایگزین میشوند و شواهد مسلم است که ناظر فرم های پیچیده را به صورتی ساده در ذهن خود مجسم می دارد.

پس از انقلاب به علت بازگشت به ارزشها و هویت ایرانی اسلامی از یک طرف و علم ورود مصالح جدید ساختمانی از خارج کشور از طرفی دیگر آجرهای ۵ سانتیمتری سفالی برای پوشش نماهای رواج بسیار زیادی یافت. به گونهای که تقریباً امکان انتخاب و برگزیدن روشهای دیگر سخت و گران بود بدین ترتیب بسیاری از ساختمان ها در این دوره با آجرهای ۵ سانتی متری نماسازی شدند. اغلب بناهای این دوره کم ارتفاع بودند و نماسازی با آجر اشکالی ایجاد نمیکرد. در این دوره تزیینات بسیار سطحی و ابتدایی نیز در سطوح آجری رواج یافت و ارزشهای معمارانه و هنری به لحاظ نگرش کاملاً اقتصادی به بنا بسیار فروکش کرد.

آجر از مصالح بسیار رایج در معماری گذشته ایران بوده و هنوز نیز رواج دارد در اوایل تاثیرپذیری معماری معاصر ایران از معماری مدرن در دهه های اول و دوم قرن حاضر شمسی، نماهای اغلب ساختمان ها در تهران با آجر ساخته میشد در آن دوره پیش از آن که خطوط در نما مطرح باشند حجم سازی و ترکیب بندی احجام در معماری مهم بود، لذا حجم کلی بنا مهمتر از نماسازی صرف بوده است و نماها عمدتاً به صورت یکدست با آجرهای مرغوب مهندسی خصوصآ به رنگ قرمز ساخته میشدند.

زیبایی

آنچه که حس زیبا را در بیننده و مخاطب آثار هنری فراهم می آورد، چیزی نیست مگر تحقق خلاقیت یا همان جادوی جهان آفرینی که یونانیان  «poiesis» می نامیدند. دیدگاه دیگر نسبت به مقوله زیبایی شناسی در رسیدن به کمال مطلوب، داشتن حس وحدت، رشد ذهنی و داشتن ریشه های فطری معنوی و تجمیع و انتقال آن به چارچوب و قالب مادی و سپس ادراک ان از طریق داده های حسی است. در تحلیل اثر معماری بدیعی که در زمره آثار ارزشمند قرار گرفته است. بی گمان مفهوم و موجودیتی به نام زیبایی نیز در کل و جزء پیکره آن وجود دارد هماهنگی و تعادل بین بی پیرایگی و زیبایی، با مشاهده یک اثر معماری و با در نظر گرفتن اصول و مبانی نظری _مانند بهره وری، کاربری، دوام انتخاب مصالح، هندسه موزون و ساختار پایدار _مشخص می گردد که پدیده ای به نام زیبایی در ان نهفته است.

سعی اکثر معماران در این بخش زیبا شناسی و زیباسازی امر معماری و در نظر گرفتن اصولی کلی از این تعاریف است و نیز بیشترایجاد امر حسی و فطری وفرهنگی که تاثیر بسیاری بر این نگرش دارد را در اکثر کارهایی که می بینیم وجود دارد. رعایت اصول هندسی،پدید آوردن سایه روشن ها در پروژه معماری ایجاد فضاهای خاص و حس لذت از بودن در آن فضا ،بازی با احجام، به کاربردن نور و تاریکی در کنار هم که از ارکان جدایی ناپذیر معماری ایران و نیز از شگفتی ها و ویژگی های خاص معماری سنتی ماست .در نمونه های حاضر ایجاد تزئینات ظریف استفاده از هندسه های زیبا و استفاده از ترکیب احجام و شکستکی ها و تغییر رنگ زیبا آجر در بخش هایی از ساختمان و موارد دیگر که در بالا اشاره شد رعایت شده است.

انعطاف پذیری آجر در تلفیق با معماری های نوین

در سالهای جدید معماری های نوین بسیاری پا به عرصه وسیع دیسیپلین معماری گذاشتند از معماری پایدار و بیونیک و هایتک تا معماری دیجیتال و پارامتریک از نمونه های آن است ، که به عناوین مختلف باعث گسترش دیدگاه های معماری و کاربرد های بیشتری در روند رو به رشد آن شدند . این سبک ها برخی فرمالیستی و زیبایی شناسانه بودند و برخی کاربردی و حتی به دنبال معماری مدرن و تکنولوژیی جدید و در جهت بهبود وضع معماری و شهرسازی جدید به وجود آمدند که توضیح هر کدام در کتابها و مقالات مختلف بیان شده و نیازی به بازگویی نیست اما مسئله مورد نظر در این مقاله حدود کارایی مصالح مختلف و به طور خاص آجر در ارتباط با این روش هاست . آجر با توجه به قابلیت هایی که تا حدودی ذکر شد توانایی مطابقت با اکثر این گونه معماری ها را داشته است چه در معماری پایدار و چه تکنولوژی با روش های جدید تولید آن و چه در معماری های دیجیتال و پارامتریک که به دلیل قابلیت شکل پذیری در انواع آجر چینی از این نوع معماری ها نیز نمونه هایی در فضای امروز معماری ایران خلق شده است.

الف- تکنولوژی

در نمونه های ابتدایی بیشتر بحث روش های نوین در آجر کاری است که گاهی بدون استفاده از ملات و حتی نیروی متخصص و با یک نقشه آماده و حساب شده توسط معمار و اجرای آن توسط یک کارگر ساده امکان پذیر شده است.در این روش نیازی به ملات نیست و با محاسبات عددی در چیدمان آجر ها و رعایت نکات هندسی و تغییر در نوع چیدمان فرم ها و سبک جدیدی از چیدمان در معماری نمای آجری ایجاد شده است.

تصاویر مربوط به خانه چهل گره و جیحون با معماری علیرضا مشهدی میرزا و حبیبه مجد آبادی می باشد که از تکنولوژی

جدید چیدمان و نصب آجر استفاده شده است .

ب- معماری پارامتریک

برای آشنایی با برخی از نمونه کارهای دیگر معماران ،که در این شاخه اکثرا نیز جوانند ابتدا تعریفی از معماری پارامتریک داده خواهد شد و بعد به قابلیت آجر در این روش اشاره میشود پاتریک شوماخر از صاحب نظران این حوزه ، تئوری پارامتریسیزم را مطرح می کند و معتقد است این سبک در همه مقیاس ها از شهرسازی و معماری و طراحی داخلی حضور یافته و از منظر زیبایی شناختی پیچیدگی نظام مند و سیالیت یکپارچه را نمایش می دهد، در این روش از پارامتر ها و الگوریتم های مختلف برای به دست آوردن فرم های مختلف و پیچیده استفاده میشود. آجر با توجه به ماهیت مدولار خود مورد توجه معماران این رویکرد قرار گرفته و به روش های مختلف دست به تولید فرم هایی با استراتژی های جدید زده اند.

ذکر نمونه های زیر برای آشنایی با قابلیت آجر در این نوع معماری است.

ساخت فرم های پارامتریک :

در معماری امروز معماران جوان با استفاده از تکنیک های دیجیتال و ایجاد فرم های پارامتریک با استفاده از نرم افزارهای جدید توانسته اند زیبایی جدیدی با استفاده از آجر ایجاد کنند که این خود از قابلیت های آجر است که می تواند به اندازه های مختلف و چیدمان های مختلف سبب این گونه معماری ها شود و برای آینده الگو و نمونه های بهینه ای برای معماری به خصوص در نماها شود.

دو نمونه بالا به گونه ای پروتوتایپ های طراحی پارامتریک با استفاده از آجر در ایران می باشند و راه را برای کاربرد آجر با استفاده از معماری دیجیتال در آ ینده را هموار ساخته اند. با توجه به این که آجر قابلیت برش و ساخت به اندازه های مختلف را دارد و می‌توان با استفاده از آن چیدمان های مختلفی از شکل و فرم با این مصالح انجام داد، به طوری که طی سالهای بسیار در تزئینات معماری ایران از آن استفاده شده است.این قابلیت به آجر توانایی هماهنگی با روش های مختلف معماری را می دهد، چنان که در طراحی کافه اسپریس با چیدمان جدید با استفاده از نرم افزار های جدید و همراهی با رنگ فیروزه ای بازگشتی به ترکیب آجرلعاب دار در معماری سنتی نیز رخ داده است. همچنین در خانه کهریزک با چیدمان محاسبه شده به روش های جدید با کمترین هزینه به زیبایی و پاسخ به نیاز کارفرما رسیده شده است. مطالعات بالا نشان از گستردگی کاربرد آجر در نما دارد .با وجود اینکه در سال‌های اخیر بازار و میل مردم به سمت سنگ و دیگر مصالح در نماست اما همچنان می توان با آجر معماری های زیبایی در بافت شهری ایجاد کرد در این تحقیق سعی شد نمونه های کوچکی از این کاربرد نشان داده شود تا راه برای معماران آینده برای بازگشت به استفاده از آجر در نما باز شود.

مزایا و معایب نمای آجری

مزایا

۱-دارای ضریب انتقال حرارت پایین و در نتیجه به عنوان عایق حرارتی و برودتی برای ساختمان عمل می کنند.

۲- کاهش اتلاف انرژی و بهینه سازی فرآیند تولید آجر، یکی از مزایای اساسی در تکنولوژی های مدرن در زمینه تولید با راندامان بالا است.

۳- صرفه اقتصادی با قیمت مناسب نسبت به نماهای سنتی.

۴-سرعت اجرا (برای اجرا نیاز به ابزار خاصی ندارد.)

۵- وزن مناسب البته در مقایسه با نماهای سنتی بار مرده زیادی را نسبت به نماهای مدرن ایجاد میکند.

۶- در مقابل آتش سوزی مقاوم و تغییر شکل نمیدهد.

معایب

۱- دوام به دلیل اینکه خاک رس ماده اصلی تشکیل دهنده این مصالح می باشد نمیتواند دوام و طول عمر طولانی داشته باشد.

۲- جرم پذیر بودن آن (در بعضی موارد شاهد انواع شوره در نما هستیم.)

۳- هزینه بر بودن ترمیم و نگهداری.

۴- در نماهای سنتی بعد از گذشت مدت زمانی از آلودگی‌های هوا را به خود گرفته و تیره و کثیف می کند، که نیاز به شست و شو دارد و کار مشکلی را فراهم می‌سازد.

رنگ آمیزی در نمای ساختمان با آجر

آجرها در سبک ها و دوره های مختلفی از جمله سنتی و معاصر طراحی شده اند. می توان با نقاشی آجرها جلوه های متفاوتی به نمای خانه داد. آجرها تنوع بینظیری در نمای خارجی ساختمان دارند. به همین اساس رنگ های بیشماری به بازار کار ارائه و عرضه می شوند. از آجرهایی با رنگ خنثی گرفته تا آجرهای با رنگ قرمز پررنگ، همه و همه در بازار پیدا می شوند. به خصوص دنیای امروزی و عصر معاصر که به در دست گرفتن این تخته رنگ به انتخاب طیف رنگی دلخواه خود می رسید. اما باید در نظر داشت رنگ آجر نما باید طبیعی و دارای پایداری بسیار باشد و مغزی از همرنگ سطح آجر باشد تا در اثر سایش رنگ آجر تغییر نکند

نتیجه گیری

بدون شک آجر در معماری ایران از مهمترین مصالح کاربردی بوده و هست. چه در ساختار بنا و چه در زیبایی آن در هر دوره تاریخی از مصالح اصلی معماری ایران بوده است. هنرهایی مانند آجر کاری از گذشته در معماری ایران زمین نمود عینی و ظاهری آن می باشد. در این تحقیق ما در پی بررسی و بازگشت آجر در معماری روز به ویژه در نماهای معماری بودیم و با توجه به طبقه بندی انجام شده توانستیم نشان دهیم که با وجود گسترش معماری مدرن در ایران در سه دهه اخیر و استفاده از مصالح جدید چون سنگ ، آهن ،شیشه ،کامپوزیت و دیگر مصالح در نماها هنوز آجر قابلیت استفاده در شکل گیری معماری را دارد و می توان با استفاده از روش های جدید و کارآمد از آن بهره جست. نیز می توان دید که این نوع معماری ها هنوز مورد توجه معماران و مردم می باشد و حس و حال و زیبایی که از طریق استفاده درست از آجر ایجاد می شود در سه دهه اخیر طرفداران زیادی داشته است.

در طی این سه دهه اخیر با وجود اینکه کاربرد آجر هنوز مانند قبل مورد توجه بوده است اما در برخی از انواع معماری ها امکان کاربرد کمتری دارد به طور مثال در معماری بومی به علت اینکه به طور کلی جامعه تهران،جامعه ای شهری و مدرن است مجال این نوع از معماری کمتر از گذشته است و معماران بیشتر در ویلا ها و یا در نمایش کلی ونمادین ازین مصالح استفاده کرده اند. در طبقه بندی دیگر چون سنت و هویت نیز آجر بیشتر به سبب ظاهر سنتی استفاده شده و اماکنی مسکونی و فرهنگی که بیشتر حس فضای معنوی و آرامش بخش را دارد، نماینده این بخش هستند. البته در شهر هایی مانند دزفول، کاشان، اصفهان و به طور کلی شهرهایی که بافتی سنتی تر و فرهنگی ریشه دار تر دارند این نوع از کاربرد نمونه های بیشتر و بهتری دارد. نمونه بارز آن شهر شوشتر نو که قبل از دوره مورد بررسی ما ساخته شده است. همچنین در تحقیق حاضر به بررسی معماری های نوین و کاربرد آجر در این نوع معماری ها نیز پرداخته شد و روش هایی که می توان در آینده نیز ازاین نوع معماری بهره جست، بررسی شد. معماری های دیجیتال و پارامتریک که در مسیر آینده معماری حرف های زیادی برای گفتن دارند و نیز تکنولوژی های نوین معماری قابلیت استفاده از آجر را دارا می باشند و پاسخ خوبی به نیاز های معماری و جامعه ارائه می دهند. در این قسمت به علت به روز بودن نمونه های بیشتری بررسی شد ، نتیجه حاصل بسیار خوب بود و باتوجه به قابلیت آجر در فرم گیری و شکل پذیری های مختلف و نیز کارایی آن در تقسیمات و امکان ساخت اندازه های مختلف از آن می توان به معماری ها و پدیده های زیبایی شناسانه نوینی دست یافت.

دپارتمان طراحی گروه شرکت‌های مهندسین پویش همواره بر رعایت اصول و ضوابط شهرداری، ضوابط کمیته نما، هماهنگی با بافت محدوده، رعایت مقررات ملی ساختمان و ملاحظات کارفرما، توجه و تاکید دارد.

برای آشنایی بیشتر می توانید پروژه امیرکبیر را مشاهده نمایید.

نویسنده: مهندس ندا ویسی